Cây sầu riêng là loại cây ăn trái có giá trị kinh tế cao nhưng rất dễ bị tấn công bởi các loại nấm bệnh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng. Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách là yếu tố then chốt giúp cây phát triển khỏe mạnh và ra hoa đậu trái đều. Bài viết dưới đây kỹ sư nông nghiệp của Bio Việt Nam sẽ tổng hợp các loại nấm bệnh trên cây sầu riêng và cách phòng trừ hiệu quả.
Các loại nấm bệnh trên cây sầu riêng là nấm gì?
Các loại nấm bệnh trên cây sầu riêng phổ biến hiện nay bao gồm: Phytophthora palmivora, Colletotrichum spp., Corticium salmonicolor, Pestalotiopsis spp. và Algae Cephaleuros virescens. Những loại nấm này tấn công vào rễ, thân, lá, bông và quả của cây, gây ra các bệnh như thối gốc, cháy lá, thán thư, nấm hồng, đốm rong,…
XEM THÊM:
Nấm Phytophthora palmivora (gây thối gốc, chảy nhựa, thối trái non)
- Thời gian xuất hiện: Mùa mưa (tháng 5 – tháng 10, tùy vùng miền).
- Giai đoạn cây: Cây trưởng thành, đang mang trái hoặc sau thu hoạch.
- Điều kiện thuận lợi: Đất đọng nước, vườn ẩm thấp, mưa kéo dài.
Nấm Colletotrichum spp. (gây bệnh thán thư)
- Thời gian xuất hiện: Mùa mưa, đầu và giữa mùa trái (tháng 6 – tháng 9).
- Giai đoạn cây: Giai đoạn nuôi trái và sau thu hoạch.
- Điều kiện thuận lợi: Tán lá rậm rạp, vườn thiếu ánh sáng, ẩm độ cao.
Nấm hồng (Corticium salmonicolor)
- Thời gian xuất hiện: Quanh năm nhưng mạnh vào đầu và cuối mùa mưa.
- Giai đoạn cây: Cây bước vào giai đoạn ra lộc hoặc sau khi ra hoa.
- Điều kiện thuận lợi: Cành tán rậm, thiếu thông thoáng, không cắt tỉa định kỳ.
Nấm Pestalotiopsis spp. (gây cháy lá, chết ngọn)
- Thời gian xuất hiện: Từ cuối mùa mưa sang mùa khô (tháng 9 – tháng 12).
Giai đoạn cây: Giai đoạn cây phát triển lộc non mạnh, thường sau khi bón phân hoặc cắt tỉa. - Điều kiện thuận lợi: Sốc dinh dưỡng, thay đổi thời tiết, sâu bệnh làm vết thương hở.
Nấm gây thối bông, thối hoa (do Phytophthora và Colletotrichum)
- Thời gian xuất hiện: Trước và trong mùa ra hoa (tháng 1 – tháng 3).
- Giai đoạn cây: Cây phân hóa mầm hoa, đang trổ hoa.
- Điều kiện thuận lợi: Mưa trái mùa, sương đêm nhiều, bông hoa giữ nước lâu.
Rong đỏ (Cephaleuros virescens) – gây đốm rong trên lá
- Thời gian xuất hiện: Đầu và giữa mùa mưa (tháng 5 – tháng 8).
- Giai đoạn cây: Giai đoạn sinh trưởng mạnh về lá và cành.
Lưu ý quan trọng cho nhà vườn:
- Tháng 1 – 3: Cây chuẩn bị trổ hoa → dễ bị thối bông, thối hoa.
- Tháng 5 – 10: Mùa mưa chính → dễ phát sinh thối gốc, chảy nhựa, thán thư, đốm rong.
- Tháng 9 – 12: Cây ra lộc mới sau thu hoạch → dễ bị cháy lá, chết ngọn, nấm hồng.
Các loại nấm bệnh trên cây sầu riêng phổ biến
Với các loại bệnh trên cây sầu riêng có rất nhiều dạng ở cả phần thân, lá, ngọn, gốc, rễ, hoa và quả. Tuỳ mỗi giai đoạn và điều kiện thời tiết khiến sâu bệnh sẽ phát triển. Đặc biệt, là các loại nấm bệnh nếu bà con không chú ý phòng và trị bệnh kịp thời sẽ ảnh hưởng đến cây trồng, năng suất.
Nấm bệnh gây thối gốc chảy nhựa trên cây sầu riêng
Triệu chứng
- Xuất hiện các vết nứt ở phần gốc thân, rỉ nhựa màu nâu đen.
- Vỏ cây bong tróc, phần gỗ bên trong bị thối.
- Cây sinh trưởng yếu, lá vàng và rụng dần.
Cách điều trị
- Thuốc hóa học: Sử dụng Aliette 80WP (fo-sêtyl-al) nồng độ 2.5g/lít hoặc Ridomil Gold 68WG nồng độ 2g/lít nước.
- Cách dùng:
- Phun ướt đều quanh gốc, thân bị bệnh.
- Kết hợp tưới gốc 3 – 4 lít dung dịch thuốc/cây.
- Lặp lại mỗi 7 – 10 ngày, 2 – 3 lần trong mùa mưa.
- Giai đoạn xử lý: Ngay khi phát hiện triệu chứng chảy nhựa.
Cách phòng bệnh hữu hiệu
- Không để vườn đọng nước.
- Cắt tỉa tán cây thông thoáng, tránh ẩm thấp.
- Phòng định kỳ bằng Aliette 80WP mỗi 20 – 30 ngày trong mùa mưa.
Nấm bệnh gây đốm rong trên sầu riêng
Triệu chứng
- Xuất hiện mảng màu nâu cam hoặc đỏ gạch trên mặt lá.
- Bệnh phát triển thành các mảng lớn, ảnh hưởng đến quang hợp.
Cách điều trị
- Thuốc hóa học: Dùng Copper Hydroxide như Champion 77WP hoặc Kocide 53.8DF, nồng độ 2.5g/lít.
- Cách dùng:
- Phun lên mặt lá bị đốm, phun ướt đều cả 2 mặt lá.
- Phun lặp lại mỗi 10 – 14 ngày.
- Giai đoạn xử lý: Khi mới phát hiện vết đốm, không nên để bệnh lan rộng.
Cách phòng bệnh hữu hiệu
- Trồng cây nơi có nắng sáng, tránh khu vực ẩm thấp.
- Không để cỏ dại mọc nhiều trong vườn.
- Tăng cường bón phân vi sinh, hữu cơ hoai mục để tăng sức đề kháng.
Nấm bệnh gây thán thư trên sầu riêng
Triệu chứng
- Vết bệnh ban đầu là đốm nhỏ màu nâu, lan rộng có viền sẫm.
- Trên trái bị nấm gây thối mềm, rụng hàng loạt.
Cách điều trị
- Thuốc hóa học: Sử dụng Antracol 70WP, Carbendazim 50WP, hoặc Score 250EC.
- Cách dùng:
- Pha Score 250EC với liều 0.5ml/lít nước, phun ướt đều tán lá và trái.
- Phun cách nhau 7 – 10 ngày, 2 – 3 lần/đợt bệnh.
- Giai đoạn xử lý: Phun phòng khi thời tiết ẩm kéo dài, có mưa nhiều.
Cách phòng bệnh hữu hiệu
- Tăng cường canxi và kali trong giai đoạn cây nuôi trái.
- Cắt tỉa cành bệnh và tiêu hủy triệt để.
- Không bón thừa đạm, dễ làm cây mềm yếu.
Nấm bệnh gây cháy lá chết ngọn
Triệu chứng
- Lá cháy khô từ mép vào giữa, màu nâu đen.
- Ngọn non bị chết khô, cây kém phát triển.
Cách điều trị
- Thuốc hóa học: Dùng Chlorothalonil (như Daconil 75WP), Mancozeb hoặc Propineb.
- Cách dùng:
- Pha Daconil 75WP 2g/lít nước, phun ướt đều tán lá.
- Lặp lại 2 – 3 lần mỗi 10 ngày nếu bệnh nặng.
- Giai đoạn xử lý: Khi cây ra lộc non, thời tiết mưa kéo dài.
Cách phòng bệnh hữu hiệu
- Bón cân đối NPK, hạn chế đạm trong giai đoạn ra lộc.
- Tăng cường phân hữu cơ vi sinh giúp rễ khỏe mạnh.
Nấm bệnh gây thối bông trên cây sầu
Triệu chứng
- Bông hoa chuyển màu nâu sẫm, khô héo và rụng hàng loạt.
- Hoa bị thối nhũn từ trong ra ngoài.
Cách điều trị
- Thuốc hóa học: Dùng Metalaxyl kết hợp Mancozeb như Ridomil Gold 68WG, hoặc Copper Oxychloride.
- Cách dùng:
- Pha Ridomil Gold 2g/lít nước, phun khi cây chuẩn bị trổ hoa.
- Phun lần 2 sau 7 – 10 ngày.
- Pha Ridomil Gold 2g/lít nước, phun khi cây chuẩn bị trổ hoa.
- Giai đoạn xử lý: Trước và sau khi cây trổ hoa.
Cách phòng bệnh hữu hiệu
- Tạo tán thông thoáng, không để hoa bị ẩm ướt kéo dài.
- Phun phòng định kỳ trong mùa hoa bằng thuốc gốc đồng.
Nấm bệnh gây nấm hồng trên cây sầu
Triệu chứng
- Mốc hồng phát triển quanh thân và cành cây, vỏ bị bong tróc.
- Cành bị khô, chết dần từ ngọn xuống.
Cách điều trị
- Thuốc hóa học: Dùng Validamycin (Validacin), Carbendazim, hoặc Boóc-đô (Bordeaux).
- Cách dùng:
- Pha Validacin 2g/lít, phun hoặc quét trực tiếp lên vết bệnh.
- Lặp lại mỗi 10 – 14 ngày, 2 – 3 lần liên tiếp.
- Pha Validacin 2g/lít, phun hoặc quét trực tiếp lên vết bệnh.
- Giai đoạn xử lý: Khi phát hiện có nấm mốc hồng trên thân, cành.
Cách phòng bệnh hữu hiệu
- Thường xuyên cắt bỏ cành già, cành bị che khuất ánh sáng.
- Giữ vệ sinh gốc cây, tránh để ẩm ướt kéo dài.
AnduBio – Dinh dưỡng hữu hiệu cho sầu riêng sai hoa đậu trái
Ngoài việc phòng và trị bệnh, việc cung cấp dinh dưỡng cân đối và bền vững cho cây là điều kiện tiên quyết giúp sầu riêng sai hoa đậu trái đều, khỏe mạnh, hạn chế nấm bệnh.
AnduBio là phân bón hữu cơ sinh học chuyên dùng cho cây sầu riêng với các lợi ích nổi bật:
- Cung cấp đa – trung – vi lượng đầy đủ cho cây sầu riêng phát triển khoẻ mạnh, không bị sâu bệnh.
- Tăng cường khả năng kháng bệnh, đặc biệt với nấm và vi khuẩn.
- Kích thích ra rễ, bung đọt, nuôi dưỡng trái chắc khỏe.
- An toàn, thân thiện với môi trường.
Cách sử dụng AnduBio:
- Pha 20ml /20 lít nước, tưới định kỳ mỗi 10 – 15 ngày.
- Kết hợp phun qua lá vào các giai đoạn ra hoa, đậu trái.
Tổng kết
Việc nhận biết đúng các loại nấm bệnh trên cây sầu riêng và áp dụng biện pháp điều trị đúng thời điểm, đúng thuốc, đúng liều lượng sẽ giúp bảo vệ cây khỏi thiệt hại nghiêm trọng. Đừng quên kết hợp chế độ dinh dưỡng thông minh như sử dụng AnduBio để nâng cao sức đề kháng tự nhiên của cây.
Hãy chăm sóc đúng cách để vườn sầu riêng của bạn luôn xanh tốt, sai trái và đạt năng suất tối ưu!