Trong quá trình canh tác, bệnh trên cây thuốc lá, thuốc lào là một trong những mối lo ngại lớn đối với bà con nông dân. Các loại bệnh không chỉ làm giảm năng suất mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của thuốc sau thu hoạch.
Bài viết dưới đây kĩ sư nông nghiệp của Bio Việt Nam sẽ giúp bà con tổng hợp những bệnh phổ biến, cách nhận biết và các giải pháp phòng trị hiệu quả, đồng thời chia sẻ bí quyết giúp thuốc lá, thuốc lào xanh lá, dày lá, đậm vị êm say – tiêu chí quan trọng cho giá trị thương phẩm cao.
Tổng hợp các loại bệnh trên cây thuốc lá, thuốc lào
Trong suốt chu kỳ sinh trưởng, cây thuốc lá và thuốc lào có thể bị tấn công bởi nhiều loại bệnh gây hại. Dưới đây là những bệnh thường gặp nhất của thuốc lá, thuốc lào.
Bệnh đốm nâu ở cây thuốc lá
Bệnh đốm nâu (hay còn gọi là bệnh đốm nâu lá) là bệnh phổ biến gây ra bởi nấm Alternaria alternata. Bệnh thường xuất hiện ở giai đoạn giữa và cuối vụ.
Triệu chứng:
- Trên lá xuất hiện các đốm tròn màu nâu, có viền sẫm.
- Các đốm lan rộng làm lá khô héo và rụng sớm.
- Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt và nhiệt độ từ 22–30°C.
Tác hại: Giảm diện tích lá quang hợp, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng thuốc.
Phòng và trị bệnh đốm nâu
- Thuốc sử dụng: Difenoconazole 250SC hoặc Propiconazole 250EC
- Liều lượng: 10–15ml/ bình 16 lít
- Giai đoạn: Bắt đầu phun khi cây có 5–7 lá thật (giai đoạn sinh trưởng nhanh), lặp lại mỗi 7–10 ngày nếu thời tiết ẩm ướt.
- Cách phun: Ướt đều hai mặt lá, nhất là vùng lá gần mặt đất.
Bệnh héo rũ
Bệnh héo rũ thường do vi khuẩn Ralstonia solanacearum hoặc nấm Fusarium oxysporum gây ra.
Triệu chứng:
- Cây héo rũ đột ngột vào ban ngày, tươi lại vào ban đêm.
Khi bệnh nặng, cây héo hoàn toàn, thân ngả vàng và chết.
Cắt ngang thân thấy mạch dẫn bị nâu hóa.
Tác hại: Mất trắng cây, đặc biệt trong giai đoạn cây con và sau trồng vài tuần.
Phòng và trị bệnh héo rũ
- Thuốc sử dụng: Streptomycin sulfate + Oxytetracycline hoặc Copper Hydroxide 77WP
- Liều lượng: 20g/ bình 16 lít
- Giai đoạn: Phòng từ sau trồng 10 ngày, hoặc xử lý đất trước trồng (tưới đẫm quanh gốc).
Cách dùng: Phun đều lá kết hợp tưới gốc, lặp lại sau 7–10 ngày nếu xuất hiện triệu chứng héo.
XEM THÊM:
Bệnh đen thân trên cây thuốc lào
Bệnh đen thân do nấm Phytophthora nicotianae gây ra, thường tấn công khi thời tiết mưa nhiều.
Triệu chứng:
- Thân cây chuyển màu nâu đen từ gốc, mềm nhũn.
- Rễ bị thối, cây không hấp thụ được chất dinh dưỡng.
- Bệnh phát triển nhanh, đặc biệt ở vùng đất ẩm thấp.
Tác hại: Làm cây chết non, giảm mật độ cây trồng.
Phòng và trị bệnh đen thân
- Thuốc sử dụng: Metalaxyl + Mancozeb 72WP hoặc Fosetyl-Aluminium 80WP
- Liều lượng: 25–30g/ bình 16 lít
- Giai đoạn: Giai đoạn sau trồng 7–14 ngày, đặc biệt sau mưa lớn hoặc úng nước.
Cách phun: Phun toàn thân cây và gốc, chú ý vùng cổ rễ.
Bệnh hoa lá
Bệnh hoa lá là hiện tượng bất thường do virus gây nên, thường do rệp hoặc bọ phấn truyền.
Triệu chứng:
- Lá bị biến dạng, xoăn, gân lá nổi rõ.
- Cây kém phát triển, thân ngắn, lá nhỏ.
- Màu sắc lá nhạt, không đều, ảnh hưởng đến chất lượng thuốc.
Tác hại: Làm giảm hẳn năng suất, cây khó phục hồi.
Phòng và trị bệnh hoa lá (virus)
- Thuốc sử dụng: Không có thuốc đặc trị virus, cần diệt môi giới truyền bệnh như rệp, bọ phấn bằng:
- Abamectin 3.6EC: 10ml/ bình 16 lít
- Thiamethoxam 25WG: 6–8g/ bình 16 lít
- Giai đoạn: Giai đoạn cây con đến 1 tháng sau trồng – giai đoạn dễ nhiễm virus.
- Cách dùng: Phun định kỳ 7–10 ngày/lần nếu phát hiện môi giới.
Bệnh bướu rễ
Bệnh bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne spp. gây ra.
Triệu chứng:
- Rễ phình to thành các u bướu, cản trở quá trình hút nước và dinh dưỡng.
- Cây còi cọc, lá úa vàng, sinh trưởng kém.
- Thường phát hiện khi nhổ cây kiểm tra rễ.
Tác hại: Làm giảm chất lượng nguyên liệu và tỷ lệ sống của cây.
Phòng tuyến trùng gây bướu rễ
- Thuốc sử dụng: Abamectin 1.8EC hoặc Cadusafos 10G (thuốc hạt)
- Liều lượng:
- Dạng nước: 30ml/ bình 16 lít tưới quanh gốc
- Dạng hạt: 20kg/ha rải đều trước khi trồng
- Giai đoạn: Xử lý đất trước trồng hoặc giai đoạn cây 7–10 ngày tuổi.
Biện pháp phòng bệnh cho cây thuốc lá, thuốc lào hiệu quả
Để kiểm soát bệnh trên cây thuốc lá, thuốc lào, bà con cần áp dụng kết hợp nhiều giải pháp từ canh tác đến xử lý sinh học và hóa học. Dưới đây là hai nhóm giải pháp chính
Biện pháp sinh học
Biện pháp sinh học nên được dùng xuyên suốt vụ, kết hợp với biện pháp canh tác để tạo nền đất khỏe và cây chống chịu tốt hơn.
Sử dụng chế phẩm Trichoderma
- Công dụng: Ức chế nấm bệnh trong đất như Fusarium, Pythium, Phytophthora
- Chế phẩm: Trichoderma dạng bột hoặc nước
Liều lượng:- Dạng bột: 1kg/ 100kg phân chuồng hoai hoặc 1kg/500m² đất
- Dạng nước: 20–30ml/ bình 16 lít
- Giai đoạn:
- Trước khi trồng: Trộn với phân chuồng để bón lót
- Sau trồng: Tưới quanh gốc định kỳ 15 ngày/lần
Sử dụng chế phẩm EM (vi sinh vật hữu ích)
- Công dụng: Cải tạo đất, tăng vi sinh vật có lợi, ức chế vi khuẩn/nấm gây bệnh
- Liều lượng:
- Pha 1 lít EM gốc với 20 lít nước sạch, ủ ủ 3–5 ngày → dung dịch EM thứ cấp
- Pha EM thứ cấp 1:100 để tưới hoặc phun
- Giai đoạn:
- Trước trồng 5–7 ngày để xử lý đất
- Sau trồng định kỳ 10–15 ngày/lần
Dùng thiên địch – Kiến vàng, ong ký sinh, bọ rùa
- Công dụng: Hạn chế rệp, bọ phấn trắng – trung gian truyền virus
- Cách dùng:
- Bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên
- Không phun thuốc hóa học phổ rộng gây diệt thiên địch
- Có thể nuôi kiến vàng bằng tổ hoặc dẫn dụ bằng dây buộc tổ kiến
Luân canh và trồng xen hợp lý
- Cây nên luân canh: Đậu tương, ngô, cây họ đậu
- Cây không nên trồng kế nhau: Các cây họ cà như ớt, cà chua, khoai tây (vì dễ chung nguồn bệnh)
- Tác dụng: Giảm mầm bệnh tồn dư, nhất là tuyến trùng và nấm đất.
Nâng cao dinh dưỡng cho thuốc lào, thuốc lá
Ngoài việc phòng trừ bệnh, muốn sản phẩm thuốc lá, thuốc lào đạt chất lượng cao, bà con cần chú trọng đến kỹ thuật chăm sóc và dinh dưỡng trong suốt quá trình canh tác. Dưới đây là hai dòng sản phẩm đang được nhiều hộ nông dân áp dụng hiệu quả
SẢN PHẨM CHUYÊN DỤNG CHO CÂY THUỐC LÁ, THUỐC LÀO:
Siêu lân silic – Dưỡng rễ khỏe, lá dày gân chắc
Siêu lân silic là dòng phân bón đặc biệt giúp cây phát triển bộ rễ mạnh, tăng sức đề kháng tự nhiên.
Công dụng nổi bật:
- Tăng cường phát triển rễ cọc, giúp cây hút dinh dưỡng tốt.
- Cung cấp Silic giúp lá dày, gân nổi rõ, tăng hàm lượng chất khô trong lá.
- Giảm tỷ lệ nhiễm bệnh, đặc biệt là bệnh héo rũ và bướu rễ.
Liều dùng khuyến nghị: 1–2 lít/ha, pha loãng theo hướng dẫn, tưới định kỳ 10–15 ngày/lần.
Bio Kali Bo – Cho vị thuốc đậm, hậu vị êm say
Bio Kali Bo là tổ hợp phân bón lá chứa Kali hữu cơ và vi lượng Bo, giúp tăng cường chuyển hóa tinh bột thành đường, làm thuốc thơm, đậm và giữ vị lâu hơn.
Công dụng chính:
- Tăng tỷ lệ tích lũy nicotin, tạo hương thơm tự nhiên.
- Bo giúp liền sẹo lá, giảm tác hại bệnh đốm nâu và đen thân.
- Kéo dài thời gian bảo quản thuốc sau thu hoạch, giảm hư hỏng.
Cách dùng: Phun sương mù vào sáng sớm hoặc chiều mát, lặp lại sau mỗi 10–14 ngày.
Bà con cần tư vấn về sản phẩm Bio Kali Bo và Siêu lân silic mời liên hệ ngay tới HOTLINE: 087 633 8197
Kết luận
Để sản xuất thuốc lá, thuốc lào đạt chất lượng cao và hiệu quả kinh tế bền vững, bà con cần chủ động nhận diện sớm các bệnh trên cây thuốc lá, thuốc lào và áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng trị. Bên cạnh đó, việc sử dụng đúng loại phân bón như Siêu lân silic và Bio Kali Bo sẽ góp phần quan trọng tạo nên sản phẩm đậm vị êm say, nâng cao giá trị đầu ra.
