Quản lý bệnh lem lép hạt trên lúa do thời tiết

Trong nền nông nghiệp hiện đại, lúa là cây trồng chủ lực, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu. 

Tuy nhiên, sản xuất lúa đang phải đối mặt với nhiều loại sâu bệnh hại, trong đó bệnh lem lép hạt là một vấn đề nghiêm trọng gây ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng hạt lúa. Đặc biệt, tình trạng thời tiết nắng – mưa thất thường, do biến đổi khí hậu, càng làm gia tăng nguy cơ phát sinh và phát triển của bệnh. 

Bệnh lem lép hạt lúa là một bệnh phổ biến ảnh hưởng đến cây lúa, gây ra tình trạng hạt lúa không phát triển đầy đủ, trở nên nhẹ, rỗng, và chất lượng kém. Bệnh này có thể gây ra sự giảm năng suất và chất lượng của sản phẩm lúa gạo, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người nông dân.

Bio Việt Nam mong muốn bà con nông dân quản lý bệnh lem lép hạt trên lúa một cách hiệu quả. Đặc biệt trong điều kiện thời tiết không thuận lợi. Với cây lúa khỏe mạnh, vụ mùa sẽ bội thu và chất lượng lúa được đảm bảo.

Bệnh lem lép hạt là hiện tượng hạt lúa bị lửng hoặc lép, tức là bên trong ít hoặc không có gạo. Khi hạt lúa bị lửng hoặc lép, vỏ hạt và gạo có thể bị đổi màu, tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh. Quản lý tốt bệnh lem lép hạt giúp nâng cao năng suất và chất lượng hạt lúa, mang lại lợi ích kinh tế cho bà con nông dân.

Nguyên nhân gây bệnh lem lép hạt ở lúa

Nguyên nhân gây bệnh lem lép hạt trên lúa có rất nhiều như vi khuẩn, môi trường, dinh dưỡng, kỹ thuật canh tác của người nông dân. Mỗi một nguyên nhân đều tác động đến cây lúa, làm cho cây lúa không phát triển khoẻ mạnh như bình thường. Cùng Bio Việt Nam phân tích các nguyên nhân chính gây nên bệnh này nhé!

Nấm và Vi Khuẩn

Các loài nấm và vi khuẩn như Fusarium spp., Bipolaris oryzae, Sarocladium oryzae và Xanthomonas oryzae pv. oryzae được biết đến là những nguyên nhân chính gây ra bệnh lem lép hạt.

Fusarium spp. và Bipolaris oryzae thường xuyên gây ra các triệu chứng lem lép trên hạt lúa, trong khi Sarocladium oryzae và Xanthomonas oryzae pv. oryzae cũng có vai trò quan trọng trong sự phát triển và lan truyền của bệnh trong khu cây trồng.

Điều Kiện Thời Tiết

Điều kiện thời tiết đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển của nấm và vi khuẩn gây bệnh lem lép hạt lúa. Thời tiết ẩm ướt và nhiệt độ cao tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh sản và lan truyền của các loài nấm và vi khuẩn này.

Đặc biệt, mưa nhiều và độ ẩm cao trong suốt giai đoạn trổ bông và hình thành hạt là yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của bệnh. Những điều kiện này cung cấp môi trường lý tưởng để các tác nhân gây bệnh phát triển nhanh chóng và lan rộng trên cây lúa, gây ra tình trạng lem lép và giảm chất lượng hạt.

Cây Trồng Không Được Chăm Sóc Tốt

Khi cây trồng thiếu dinh dưỡng cần thiết và không được bảo vệ khỏi các sâu bệnh, chúng trở nên dễ bị tổn thương bởi các tác nhân gây bệnh như nấm và vi khuẩn. 

Việc bón phân không đúng cách hoặc không đủ, cùng với thiếu quản lý sâu bệnh và côn trùng có thể gây ra sự suy yếu cho cây trồng, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lúa như lem lép hạt.

Sử Dụng Giống Lúa Không Kháng Bệnh

Khi sử dụng các giống lúa không kháng bệnh, cây lúa không có sức đề kháng đủ mạnh để chống lại sự tấn công của các loài nấm và vi khuẩn gây bệnh. Điều này có thể dẫn đến việc bệnh phát triển nhanh chóng và lan rộng trong vườn lúa.

Ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Do đó, việc lựa chọn và sử dụng các giống lúa có khả năng kháng bệnh tốt là một biện pháp quan trọng trong phòng ngừa và kiểm soát bệnh lem lép hạt lúa.

Quản Lý Nước Không Hiệu Quả

Quản lý nước không hiệu quả làm cho cây lúa gặp tình trạng ngập úng, đặc biệt là trong giai đoạn trổ bông và hình thành hạt, nó dễ bị ảnh hưởng bởi các tác nhân gây bệnh như nấm và vi khuẩn. 

Sự ngập úng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loài nấm gây bệnh, trong khi thiếu nước cũng làm cho cây lúa yếu và dễ bị tấn công bởi các bệnh hại. Việc quản lý nước không hiệu quả không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của cây mà còn làm gia tăng nguy cơ mất mát về năng suất và chất lượng sản phẩm lúa gạo.

Sử Dụng Thuốc Bảo Vệ Thực Vật Không Đúng Cách

Việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng cách, bao gồm cả không đúng liều lượng hoặc không đúng thời điểm, là một yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh lem lép hạt lúa. 

Khi áp dụng thuốc không đúng liều, có thể dẫn đến hiệu quả phòng trừ không cao và tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh như nấm và vi khuẩn phát triển mạnh mẽ hơn. Ngoài ra, việc không tuân thủ đúng thời điểm sử dụng thuốc cũng làm giảm tính hiệu quả của biện pháp phòng trừ, từ đó làm tăng nguy cơ bệnh tấn công và lan rộng trong vườn lúa. 

Do đó, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật cần tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn về liều lượng và thời điểm áp dụng để đảm bảo hiệu quả trong phòng ngừa và kiểm soát bệnh lem lép hạt lúa.

Triệu Chứng Khi Lúa Bị Lem Lép Hạt

Triệu chứng của bệnh lem lép hạt lúa thường xuất hiện khi cây lúa đã phát triển đến giai đoạn hình thành hạt và có thể được nhận diện qua các dấu hiệu sau:

• Hạt lúa nhẹ: Hạt lúa bị lem lép thường nhẹ hơn so với bình thường, do mất mát nội dung bên trong hoặc do sự phát triển không đồng đều.
• Rỗng hoặc thối: Hạt lúa có thể bị thối hoặc có các khoảng trống rỗng bên trong, làm giảm khối lượng và chất lượng của hạt.
• Màu sắc khác thường: Những hạt lúa bị nhiễm bệnh thường có màu sắc không đồng nhất, có thể là màu nâu hoặc màu đen, phụ thuộc vào loại nấm hoặc vi khuẩn gây bệnh.
• Giảm năng suất: Bệnh lem lép hạt lúa có thể dẫn đến sự giảm năng suất của cây lúa, vì hạt lúa bị mất đi khối lượng hoặc không đạt được chất lượng mong đợi.
• Tình trạng bệnh lan rộng: Những triệu chứng này thường lan rộng từ một số cây lúa bị nhiễm sang các cây lúa khác trong cánh đồng.

Nhận diện sớm các triệu chứng này và thực hiện các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại do bệnh lem lép hạt lúa gây ra cho năng suất và chất lượng của cây lúa.

Đặc Điểm Phát Sinh và Phát Triển của Bệnh Lem Lép Hạt Lúa

• Lưu tồn nấm trên vỏ trấu: Nấm có thể bám trên vỏ trấu của hạt lúa sau khi thu hoạch, sau đó tiếp tục gây hại và làm hạt bị lem. Đây cũng là yếu tố lây truyền bệnh qua các vụ mùa sau.
• Đất nhiễm phèn, mặn: Trên những vùng đất ruộng bị nhiễm phèn hoặc nhiễm mặn, các bệnh như gạch nâu và đốm nâu sẽ phát triển mạnh, dẫn đến hạt lúa bị lem lép.
• Cỏ dại: Cỏ dại trong ruộng lúa là nơi ký sinh cho nấm bệnh phát triển và lây lan sang cây lúa.
• Sâu bệnh tấn công: Các loại sâu bệnh tấn công lúa trong giai đoạn đòng trổ như bệnh đạo ôn cổ bông, rầy nâu, sâu cuốn lá nhỏ, và bọ xít cũng làm tăng nguy cơ bệnh lem lép hạt. Bệnh này ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất và chất lượng hạt lúa, và có thể tái phát vào các vụ mùa sau.
• Thời kỳ mẫn cảm của cây lúa: Cây lúa dễ bị nhiễm bệnh lem lép từ giai đoạn trổ bông đến chín sữa, đặc biệt trong những tháng có nhiệt độ thấp, độ ẩm cao, lượng mưa lớn và số ngày mưa nhiều.

Giải Pháp Hạn Chế Bệnh Lem Lép Hạt Ở Lúa 

Đảm bảo đủ nước tưới nhất là giai đoạn làm đòng

Đảm bảo cung cấp đủ nước tưới là yếu tố then chốt trong việc trồng lúa, đặc biệt trong các giai đoạn quan trọng như làm đòng. Nước không chỉ là nguồn dinh dưỡng thiết yếu giúp cây lúa phát triển mà còn là yếu tố quyết định cho sự hình thành và phát triển của các bộ phận quan trọng như bông và hạt.

Trong giai đoạn làm đòng, cây lúa cần một lượng nước dồi dào và ổn định để đảm bảo quá trình sinh trưởng diễn ra thuận lợi. Nếu thiếu nước trong giai đoạn này, cây lúa sẽ bị còi cọc, bông không phát triển đầy đủ, dẫn đến giảm năng suất và chất lượng hạt lúa. Ngược lại, nếu bị ngập úng, cây lúa có thể bị chết rễ, mất khả năng hấp thụ dinh dưỡng, và dễ bị nhiễm bệnh.

Việc tưới tiêu hợp lý trong suốt chu kỳ sinh trưởng của cây lúa, đặc biệt là trong các giai đoạn nhạy cảm như làm đòng, sẽ giúp cây lúa phát triển mạnh mẽ, chống chịu tốt hơn với các điều kiện thời tiết bất lợi và sâu bệnh, từ đó đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm lúa gạo.

Phòng trừ sâu bệnh hại

Phòng trừ sâu bệnh hại là biện pháp quan trọng nhằm hạn chế bệnh lem lép hạt ở lúa, bảo đảm năng suất và chất lượng sản phẩm. Đầu tiên, việc lựa chọn giống lúa có khả năng kháng bệnh cao giúp giảm nguy cơ bị lem lép hạt do các tác nhân gây bệnh như nấm và vi khuẩn. Thứ hai, quản lý nước hiệu quả là yếu tố thiết yếu. Điều chỉnh chế độ tưới tiêu hợp lý để tránh ngập úng hoặc khô hạn, giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh và ít bị nhiễm bệnh.

Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách cũng rất quan trọng, đảm bảo áp dụng đúng liều lượng và thời điểm để kiểm soát sâu bệnh, ngăn chặn sự phát triển của nấm và vi khuẩn. Kiểm soát cỏ dại trong ruộng lúa giúp giảm nơi trú ngụ và phát triển của mầm bệnh. Vệ sinh đồng ruộng sau mỗi vụ mùa, tiêu hủy tàn dư cây trồng bị nhiễm bệnh và cày lật đất để tiêu diệt mầm bệnh còn sót lại cũng là biện pháp hiệu quả.

Cuối cùng, giám sát và phát hiện sớm các dấu hiệu sâu bệnh để xử lý kịp thời, kết hợp với bón phân đầy đủ và cân đối, sẽ giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh lem lép hạt. Thực hiện đồng bộ các biện pháp này sẽ góp phần hạn chế tối đa sự phát triển của sâu bệnh hại ở lúa.

Cung cấp đủ dinh dưỡng đặc biệt là đạm và kali

Để đảm bảo cây lúa phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao, việc cung cấp đủ dinh dưỡng, đặc biệt là đạm và kali, là rất quan trọng. Đạm (N) là dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của lá và thân, giúp cây lúa tăng trưởng mạnh mẽ. Kali (K) đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển nước và dinh dưỡng, giúp tăng cường sức đề kháng của cây đối với các điều kiện bất lợi và sâu bệnh.

Bên cạnh việc bón phân gốc, bổ sung phân bón lá cũng là biện pháp hiệu quả để cung cấp kịp thời dinh dưỡng cho cây lúa, đặc biệt trong các giai đoạn quan trọng như làm đòng và trổ bông. Phân bón lá giúp cây lúa hấp thụ nhanh chóng các chất dinh dưỡng qua lá, hỗ trợ quá trình quang hợp và phát triển bộ phận trên mặt đất.

Sử dụng phân bón lá Bio Siêu Rước Đòng là một lựa chọn tối ưu để bổ sung dinh dưỡng cho cây lúa. Sản phẩm này chứa các thành phần dinh dưỡng cần thiết như đạm, kali, cùng các vi lượng như BO, Fe… giúp cây lúa phát triển đồng đều và mạnh mẽ. Phân bón lá Bio Siêu Rước Đòng có thể được phun trực tiếp lên lá lúa trong giai đoạn làm đòng.  

Việc bổ sung phân bón lá Bio Siêu Rước Đòng giúp cây lúa nhận được dinh dưỡng kịp thời, hỗ trợ quá trình sinh trưởng và phát triển toàn diện. Đặc biệt, trong giai đoạn làm đòng, phân bón lá này giúp tăng cường sự phát triển của đòng lúa, tăng tỷ lệ đòng to, đều và khỏe mạnh. Nuôi dưỡng lá đòng xanh, đứng lá, cây quang hợp tốt. 

Ngoài ra, sản phẩm còn giúp cải thiện sức đề kháng của cây lúa đối với các điều kiện thời tiết bất lợi và sâu bệnh, từ đó giảm thiểu nguy cơ bệnh lem lép hạt.

Để đạt hiệu quả cao nhất, nên phun phân bón lá Bio Siêu Rước Đòng vào các buổi sáng sớm hoặc chiều mát, khi lá lúa có độ ẩm tốt nhất để hấp thụ dinh dưỡng. Việc kết hợp bón phân gốc và phân bón lá sẽ tạo điều kiện tốt nhất cho cây lúa phát triển khỏe mạnh, tăng năng suất và chất lượng hạt lúa.

Hiện nay, cây lúa đang gặp phải rất nhiều bệnh, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng. Bà con nông dân cần thông tin chi tiết và giải pháp xử lý, hãy liên hệ với Bio Việt Nam. Đội ngũ kỹ thuật của chúng tôi sẽ trực tiếp thăm khám và tư vấn cụ thể để giúp cây lúa của bà con khỏe mạnh và đạt hiệu quả.

Bà con nông dân hãy liên hệ ngay đến số điện thoại 0876.338.197 để được tư vấn kỹ hơn về các vấn đề canh tác mùa vụ.