Tuyến trùng hại rễ là một trong những nguyên nhân gây tổn thất lớn cho cây lúa, đặc biệt ở giai đoạn đẻ nhánh – thời điểm cây cần bộ rễ khỏe để hấp thu dinh dưỡng và phát triển mạnh mẽ.
Tuyến trùng ký sinh ở rễ, làm tổn thương cấu trúc rễ, khiến cây lúa khó hút nước và chất dinh dưỡng, dẫn đến hiện tượng vàng lá, còi cọc và giảm khả năng đẻ nhánh. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, cây lúa sẽ chậm phát triển, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất cuối vụ.
Bệnh do tuyến trùng thường phát triển mạnh trên nền đất nghèo dinh dưỡng, thoát nước kém hoặc sử dụng giống lúa không chống chịu.
Vì vậy, bà con cần hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ cây lúa. Bằng cách kết hợp giữa kỹ thuật canh tác hợp lý và các sản phẩm xử lý tuyến trùng chuyên biệt, bà con hoàn toàn có thể giảm thiểu tác hại và đảm bảo mùa vụ đạt năng suất cao.
Triệu chứng và đặc điểm phát triển của tuyến trùng hại rễ lúa
Tuyến trùng thường tấn công rễ cây lúa trong , gây sưng phồng và tổn thương rễ, làm suy giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng
Triệu chứng của tuyến trùng hại rễ lúa
Tuyến trùng là một trong những tác nhân nguy hiểm ảnh hưởng đến sự phát triển của cây lúa ngay từ giai đoạn đầu. Tuyến trùng thường đục lỗ, chui vào rễ cây ngay sau khi gieo sạ và bắt đầu sinh sống bên trong.
Từ khoảng 5 ngày sau gieo, trên rễ lúa đã xuất hiện các bướu nhỏ do tuyến trùng gây ra. Cây lúa ở giai đoạn khoảng 1 tháng tuổi dễ bị tuyến trùng tấn công nếu ruộng lúa đã bị nhiễm bệnh từ trước. Khi bị tuyến trùng xâm hại, cây lúa có các triệu chứng như bị lùn, lá hơi vàng và phát triển rất chậm.
Nhổ một cây lúa bị bệnh lên sẽ thấy rễ ngắn, trên rễ có nhiều đoạn phình to hoặc xuất hiện bướu ở đầu rễ, với kích thước bướu thường từ 1–2 mm.
Ở giai đoạn cây còn non, nếu tuyến trùng ký sinh nhiều, cây có thể chết sớm khi mới ở giai đoạn 2–3 lá. Khi cây bước vào giai đoạn 4 lá trở lên, mặc dù ít bị chết, nhưng khả năng phát triển bị suy giảm đáng kể, dẫn đến tốn nhiều phân bón mà hiệu quả không cao.
Tuyến trùng làm cây lúa bị bệnh bướu rễ, khiến sự vận chuyển chất dinh dưỡng trong cây bị gián đoạn. Hậu quả là cây lúa bị vàng lá, các lá bị cháy khô từ phần chóp xuống dưới, cây phát triển còi cọc, lùn, trổ bông sớm nhưng số lượng hạt ít, hạt lép nhiều. Những ruộng lúa bị tuyến trùng nặng thường cho năng suất rất thấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả sản xuất.
Đặc điểm phát sinh và phát triển của tuyến trùng hại rễ lúa
Tuyến trùng có khả năng gây hại mạnh nhất trong giai đoạn đầu đời của cây lúa, đặc biệt khi ruộng lúa rơi vào tình trạng khô hạn thường xuyên. Trong môi trường ngập nước, tuyến trùng thường ngừng phát triển, nhưng khi đất ruộng bị khô, đặc biệt là các chân ruộng có đất cát pha hoặc nhiễm phèn, chúng có điều kiện sinh sôi mạnh mẽ.
Ngoài ra, các ruộng đã bón quá nhiều phân lân supe ở những vụ trước hoặc đất có cấu trúc nhẹ thường có mật độ tuyến trùng cao hơn. Ngược lại, những chân ruộng được để ải và giữ nước liên tục sau khi gieo cấy thường ít bị tuyến trùng tấn công hơn.
Tuyến trùng có vòng đời từ 26 đến 50 ngày và sau khi xâm nhập vào rễ cây khoảng 4 ngày, chúng bắt đầu hình thành các tế bào đặc biệt gây tổn thương rễ.
Tuyến trùng làm tổ ở rễ cây, tạo bướu lớn, làm tắc nghẽn sự vận chuyển nước và dinh dưỡng từ rễ lên phần trên của cây. Tình trạng này khiến cây lúa trở nên vàng úa, còi cọc, chết dần khi còn nhỏ hoặc phát triển yếu ớt khi lớn.
>> Xem thêm: Biện pháp phòng bệnh vàng lá chín sớm ở lúa
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của tuyến trùng
Có nhiều yếu tố môi trường và kỹ thuật canh tác tạo điều kiện thuận lợi cho tuyến trùng phát triển và gây hại.
Một trong số đó là tình trạng ruộng thiếu nước thường xuyên, làm giảm sức đề kháng của cây lúa và khiến tuyến trùng dễ dàng tấn công.
Đất có cấu trúc nhẹ như đất pha cát hoặc đất nhiễm phèn, với khả năng giữ nước kém, cũng là môi trường lý tưởng cho tuyến trùng sinh sôi.
Bên cạnh đó, việc bón thừa phân lân và phân đạm, dù riêng rẽ hay kết hợp, đều có thể thúc đẩy quá trình sinh sản của tuyến trùng.
Tuyến trùng thường gây hại mạnh nhất ở giai đoạn cây lúa còn nhỏ, đặc biệt là ở giai đoạn mạ và thời kỳ đẻ nhánh. Việc phòng ngừa và kiểm soát tuyến trùng cần được thực hiện ngay từ đầu vụ để hạn chế tối đa tổn thất về năng suất.
Những biện pháp phòng trừ tuyến trùng hại rễ lúa
Để phòng trừ tuyến trùng hại rễ lúa, bà con nông dân cần chú trọng thực hiện các biện pháp quản lý đồng ruộng và xử lý kịp thời khi phát hiện bệnh.
Biện pháp thủ công
Trước hết, việc thường xuyên kiểm tra đồng ruộng là rất quan trọng để phát hiện bệnh sớm, giúp ngăn chặn tuyến trùng gây hại nặng.
Trước khi gieo sạ, bà con nên ngâm ruộng trong vài ngày, đồng thời giữ nước trong ruộng để hạn chế tình trạng khô hạn, đặc biệt là trong giai đoạn lúa còn nhỏ, vì đây là thời điểm cây dễ bị tấn công nhất.
Khi tuyến trùng được phát hiện, cần giữ nước trong ruộng ở mức 3–5 cm và duy trì liên tục trong 5–7 ngày.
Sử dụng thuốc đặc trị
Đồng thời, sử dụng các loại thuốc đặc trị như Vifu-super 5RG hoặc MapLogic 90WP để kiểm soát và tiêu diệt tuyến trùng hiệu quả.
Sau giai đoạn xử lý thuốc, bà con nên áp dụng các giải pháp phục hồi cho cây lúa.
Bón phân cân đối, đúng thời điểm
Một trong những biện pháp hữu ích là sử dụng phân bón lá hữu cơ Bio Siêu Đẻ Nhánh. Loại phân bón này giúp cây lúa nhanh chóng phục hồi, cải thiện tình trạng rễ nghẹt, kích thích rễ phát triển khoẻ mạnh và đâm chồi mạnh mẽ, từ đó hỗ trợ cây phát triển vượt trội sau khi bị bệnh.
Phân bón hữu cơ Bio Siêu Đẻ Nhánh là dòng sản phẩm chứa lân hữu hiệu kết hợp với dinh dưỡng khác (Kali, Canxi, Magie, Đạm,…) và các Axit Fulvic, Axit Humic giúp cây hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả để kích thích bộ rễ ra khỏe mạnh, nhiều rễ tơ, cây khoẻ, giải độc hữu cơ cho đất trồng.
Một số lưu ý khi canh tác lúa
Trong quá trình canh tác, lúa thường gặp nhiều bệnh gây hại khác nhau, đòi hỏi bà con phải cập nhật thông tin và giải pháp phù hợp.
Để đạt hiệu quả cao trong việc phòng trừ tuyến trùng hại rễ và bảo vệ cây lúa trong suốt vụ mùa, bà con cần nắm vững các biện pháp quản lý đồng ruộng và sử dụng đúng các sản phẩm hỗ trợ. Sự chủ động trong việc kiểm tra đồng ruộng, duy trì mực nước phù hợp và sử dụng các loại thuốc đặc trị là yếu tố quyết định giúp ngăn chặn sự phát triển của tuyến trùng.
Bên cạnh đó, việc phục hồi cây lúa sau khi điều trị cũng vô cùng quan trọng, giúp cây nhanh chóng lấy lại sức sống và phát triển mạnh mẽ. Bio Siêu Đẻ Nhánh là lựa chọn hiệu quả, giúp cây lúa phục hồi, rễ khoẻ, chồi phát triển vượt trội, góp phần tăng năng suất vụ mùa.
Bio Việt Nam cam kết đồng hành cùng bà con, mang đến những sản phẩm chất lượng và các giải pháp tối ưu cho nền nông nghiệp bền vững. Nếu cần hỗ trợ hoặc tư vấn thêm, bà con đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua số Hotline: 087.633.8197. Đội ngũ kỹ thuật viên, tư vấn viên sẽ hỗ trợ bà con 24/7.
Hãy để Bio Việt Nam là người bạn đáng tin cậy, giúp bà con tự tin vượt qua mọi thách thức trong sản xuất và gặt hái thành công trên cánh đồng của mình.
