Phân bón cho cây lúa nước bao gồm các loại phân vô cơ, phân hữu cơ và phân bón lá. Tuỳ và từng thời điểm sinh trưởng và phát triển của cây lúa mà bà con lựa chọn loại phân hợp lý. Bài viết dưới đây kỹ sư nông nghiệp của Bio Việt Nam sẽ hướng dẫn bà con cách lựa chọn phân bón cũng như quy trình bón phân cho lúa hợp lý, tiết kiệm mà năng suất vẫn cao.
Phân bón cho cây lúa nước gồm những loại nào?
Phân bón là yếu tố quan trọng giúp cây lúa nước phát triển khỏe mạnh, đạt năng suất cao và chất lượng tốt. Dựa vào nguồn gốc, công dụng và cách sử dụng, phân bón cho lúa nước được chia thành ba nhóm chính: phân hữu cơ, phân vô cơ và phân bón lá.
Phân hữu cơ
Phân hữu cơ là loại phân bón tự nhiên, mang lại lợi ích lâu dài cho đất và cây trồng.
Thành phần:
- Chất hữu cơ giúp cải thiện cấu trúc đất.
- Cung cấp các nguyên tố đa lượng như đạm (N), lân (P), kali (K) với hàm lượng thấp.
- Vi lượng: Zn, Fe, Mn, Cu, giúp cây lúa hấp thu tốt các dinh dưỡng thiết yếu.
- Hệ vi sinh vật có lợi như vi khuẩn cố định đạm, vi khuẩn phân giải lân, hỗ trợ cân bằng sinh học đất.
Vai trò:
- Cải tạo đất: Phân hữu cơ giúp đất tơi xốp, cải thiện khả năng giữ nước và thoát nước.
- Tăng độ phì nhiêu: Bổ sung chất mùn và vi sinh vật làm giàu dinh dưỡng đất.
- Hỗ trợ cây phát triển bền vững: Giảm hiện tượng ngộ độc phèn hoặc mặn ở vùng đất chua, nhiễm mặn.
- Giảm sự phụ thuộc vào phân hóa học: Phân hữu cơ tạo nền dinh dưỡng ổn định, giảm nhu cầu sử dụng phân vô cơ trong dài hạn.
Cách sử dụng:
- Bón lót:
- Thời điểm: Trước khi gieo hoặc cấy lúa.
- Liều lượng: 500-700kg/ha phân chuồng ủ hoai mục hoặc phân hữu cơ công nghiệp.
- Kết hợp phân vô cơ: Phân hữu cơ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng phân hóa học khi bón cùng.
Phân vô cơ
Phân vô cơ là loại phân bón có nguồn gốc công nghiệp, chứa các thành phần dinh dưỡng cụ thể đáp ứng từng nhu cầu của cây lúa.
Các loại phân vô cơ phổ biến:
- Đạm (Urê, SA):
- Chức năng: Cung cấp nitơ (N), thúc đẩy sự phát triển thân, lá, và quá trình quang hợp.
- Vai trò: Giúp cây lúa đẻ nhánh mạnh, lá xanh tốt, tăng năng suất sinh học.
- Lân (Supe lân, DAP):
- Chức năng: Cung cấp photpho (P), giúp cây phát triển bộ rễ, đặc biệt ở giai đoạn đầu.
- Vai trò: Hỗ trợ cây hấp thu dinh dưỡng từ đất, tăng khả năng chống chịu thời tiết khắc nghiệt.
- Kali (KCl, K₂SO₄):
- Chức năng: Cung cấp kali (K), tăng cường khả năng vận chuyển dinh dưỡng trong cây.
- Vai trò: Giúp cây khỏe mạnh, cải thiện chất lượng và tỷ lệ hạt chắc.
- Phân hỗn hợp NPK:
- Chức năng: Kết hợp đạm, lân, kali theo tỷ lệ cân đối.
- Vai trò: Đáp ứng nhiều nhu cầu dinh dưỡng cùng lúc, tiết kiệm thời gian bón.
Vai trò:
- Thúc đẩy cây lúa tăng trưởng nhanh ở từng giai đoạn sinh trưởng.
- Tăng số lượng, kích thước và chất lượng hạt lúa.
- Đáp ứng nhanh các nhu cầu dinh dưỡng cấp bách của cây.
Cách sử dụng:
- Bón lót:
- Lân: 20-30kg/ha kết hợp phân hữu cơ để cây phát triển rễ tốt.
- Bón thúc:
- Giai đoạn đẻ nhánh: Bón 50-70kg/ha urê và 20-30kg/ha kali.
- Giai đoạn trổ đòng: Bón 30-40kg/ha urê và 30-40kg/ha kali.
Phân bón lá
Phân bón lá là loại phân được sử dụng bằng cách phun trực tiếp lên lá cây lúa, giúp cây hấp thu dinh dưỡng nhanh chóng qua bề mặt lá.
Thành phần:
- Đa lượng: NPK ở dạng hòa tan dễ hấp thu.
- Vi lượng: Zn, Fe, Mn, Cu… bổ sung các yếu tố vi lượng cần thiết cho cây.
- Chất điều hòa sinh trưởng: Giúp cây tăng cường sức đề kháng và sinh trưởng mạnh hơn.
Vai trò:
- Hỗ trợ cây phục hồi nhanh sau khi bị sâu bệnh hoặc thời tiết bất lợi (ngập úng, hạn hán).
- Bổ sung dinh dưỡng khi cây lúa thiếu hụt hoặc đất không đáp ứng đủ.
- Tăng cường sức sống ở các giai đoạn quan trọng như trổ đòng, vô gạo.
Cách sử dụng:
- Giai đoạn:
- Phun lần 1: Sau khi lúa cấy khoảng 10-15 ngày.
- Phun lần 2: Giai đoạn lúa đẻ nhánh.
- Phun lần 3: Trước khi lúa trổ đòng.
- Liều lượng: Theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Lưu ý: Phun vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, tránh lúc trời nắng gắt hoặc mưa.
Quy trình bón phân cho cây lúa nước hiệu quả, tiết kiệm
Bón phân đúng kỹ thuật, đủ liều lượng và vào thời điểm thích hợp là yếu tố quyết định năng suất và chất lượng lúa. Dưới đây là quy trình bón phân cho cây lúa nước đạt hiệu quả cao.
Giai đoạn bón lót (trước khi gieo hoặc cấy)
Đây là giai đoạn đầu tiên khi gieo trồng vụ lúa mới. Bởi vậy, bà con cần bón lót với phân hữu cơ và phân lân để tăng độ phì nhiêu của đất cũng như cung cấp dinh dưỡng cho cây lúa sinh trưởng và phát triển sau này.
Với những bà con cấy/sạ giống lúa ngắn ngày, đẻ nhánh nhiều thì nên bón tăng lượng Kali. Còn với bà con cấy mạ già, giống dài ngày thì nên bón ⅓-⅔ lượng đạm trộn đều phân bón lót.
Phân bón sử dụng:
- Phân hữu cơ: 500-700kg/ha (phân chuồng ủ hoai mục hoặc phân hữu cơ công nghiệp).
- Lân: 20-30kg/ha (Supe lân hoặc DAP).
Cách thực hiện:
- Làm đất kỹ, rải phân đều trước khi bừa lần cuối để trộn phân với đất. Lưu ý phải bón phân trước 7-10 ngày để phân được tan hoàn toàn trong đất tránh việc cấy lúa hoặc gieo sạ cây bị ngộ độc hữu cơ.
Giai đoạn bón thúc đợt 1 (lúa đẻ nhánh)
Thời điểm từ 20-25 ngày sau khi sạ hoặc cấy giúp cây lúa có nhiều dinh dưỡng, đẻ nhánh khoẻ, tập trung tăng nhánh hữu hiệu tạo tiền đề tăng cao năng suất sau này.
Với những vùng đất phèn, chua thì bà con nên lựa chọn phân bón cho cây lúa nước là phân lân giúp hạ phèn, giảm độc tố trong đất. Tăng phân đạm khi bà con cấy/sạ lúa dài ngày hay khi thời tiết nắng nóng thì cũng cần tăng lượng phân đạm hơn nữa.
Đặc biệt, bà con cần bổ sung phân bón hữu cơ qua lá giúp tăng khả năng đẻ nhánh củ cây lúa mạnh mẽ hơn nữa. Khi sử dụng dạng phân bón lá này cây hấp thu hoàn toàn dinh dưỡng, đẻ nhiều nhánh hữu hiệu, bộ rễ phát triển dài, khoẻ.
Phân bón sử dụng:
- Đạm (Urê): 50-70kg/ha.
- Kali: 20-30kg/ha.
- Bio Siêu đẻ nhánh: 1 chai 250ml/ha
Cách thực hiện:
- Rải phân đều lên mặt ruộng khi đất còn ẩm.
- Nếu ruộng khô, cần giữ nước ngập mặt đất 2-3cm sau khi bón để phân tan đều và thấm vào đất.
- Với phân hữu cơ qua lá bà con phun vào thời điểm trời mát, tránh nắng nóng, mưa để cây hấp thu hoàn toàn dưỡng chất hạn chế việc rửa trôi, bốc hơi.
3. Giai đoạn bón thúc đợt 2 (lúa trổ đòng)
Thời điểm cây lúa từ 50-60 ngày sau khi gieo, khi cây bắt đầu phân hóa đòng. Việc bón phân giai đoạn này vô cùng quan trọng quyết định đến năng suất toàn bộ vụ lúa. Bón đúng, đủ giúp tăng cường phát triển hạt, giảm tỉ lệ hạt lép, giúp cây lúa khỏe mạnh, tăng sức đề kháng sâu bệnh.
Phân bón sử dụng:
- Đạm (Urê): 30-40kg/ha.
- Kali: 30-40kg/ha.
- Bio siêu rước đòng: 1 chai 250ml/ha
Cách thực hiện:
- Bón phân vào buổi sáng hoặc chiều mát, tránh trời nắng gắt.
- Cần đảm bảo ruộng đủ nước trước và sau khi bón.
- Phun đều thẫm lá với Bio Siêu rước đòng để cây lúa hấp thu hoàn toàn dưỡng chất.
Giai đoạn bón thúc đợt 3 (lúa vô gạo)
Thời điểm khi lúa bắt đầu trổ bông và hạt bắt đầu hình thành bà con cần bón phân cho lúa để bổ sung dinh dưỡng để hạt lúa chắc, đầy đặn và đạt năng suất cao. Đồng thời hỗ trợ cây lúa phục hồi nhanh sau khi trổ bông.
Phân bón sử dụng:
- Phân bón lá: Dạng hỗn hợp NPK và vi lượng Bio vô gạo thần tốc chai 250ml/ha.
Cách thực hiện:
- Phun phân bón lá 2-3 lần, mỗi lần cách nhau 7-10 ngày.
- Phun vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để cây hấp thu tối đa dinh dưỡng.
Lưu ý khi bón phân cho lú
Trong quá trình bón phân cho lúa bà con cần lưu ý một số điểm sau để sử dụng phân bón đạt hiệu quả mà vẫn tiết kiệm được chi phí, nhân lực.
- Đúng loại phân: Chọn loại phân phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng của cây lúa.
- Đủ lượng: Tránh bón quá nhiều hoặc quá ít, làm giảm hiệu quả hoặc gây lãng phí.
- Đúng thời điểm: Bón đúng giai đoạn phát triển để cây hấp thu tốt nhất.
- Đúng cách:
- Rải đều trên ruộng, không để phân tập trung một chỗ.
- Duy trì mực nước hợp lý sau khi bón để phân thấm đều.
Phân bón cho cây lúa nước đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo năng suất và chất lượng hạt lúa. Quy trình bón phân hợp lý không chỉ giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh, giảm sâu bệnh mà còn tăng cường độ phì nhiêu của đất và bảo vệ môi trường. Việc kết hợp phân hữu cơ và phân vô cơ theo từng giai đoạn sinh trưởng, cùng với sự hỗ trợ của phân bón lá, sẽ mang lại hiệu quả tối ưu cho người nông dân. Để đạt năng suất cao, cần bón phân đúng loại, đúng lượng, đúng thời điểm và đúng cách. Với những cải tiến trong kỹ thuật canh tác và phân bón, cây lúa nước ngày càng trở thành nền tảng vững chắc trong sản xuất nông nghiệp bền vững.
