Vào thời điểm cao điểm của mùa gặt, nhiều bà con nông dân vẫn chọn cách xử lý rơm rạ sau thu hoạch bằng việc đốt, có nơi con số này lên đến 90%.
Việc đốt rơm rạ tự phát trong mỗi mùa vụ góp phần làm gia tăng ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe cộng đồng.
Khói bụi từ hoạt động này, nhất là vào những ngày nắng nóng gay gắt, khiến không khí trở nên càng ngột ngạt hơn. Để giải quyết tình trạng này, cần triển khai các giải pháp thay thế hiệu quả và bền vững.
Tác hại của việc đốt rơm rạ và các phụ phẩm nông nghiệp
Việc đốt rơm rạ ngoài trời không chỉ gây ô nhiễm không khí và khói, làm tăng nhiệt độ khu vực mà còn có những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe cộng đồng. Đặc biệt, nó có thể tạo ra các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, tồn tại lâu trong môi trường.
Khói rơm rạ ảnh hưởng đến sức khoẻ con người như nào?
Khói từ rơm rạ gây khó chịu, làm cay mắt, gây ngứa cổ họng và có thể dẫn đến ho, hắt hơi, ngạt thở. Do rơm rạ thường cháy âm ỉ, không bùng lửa, nó thải ra nhiều khí CO độc hại. Nếu hít phải khói trong thời gian dài, con người có nguy cơ mắc các bệnh như phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc ung thư phổi.
Đốt rơm rạ gây ra rất nhiều hệ luỵ với môi trường và chất lượng cuộc sống con người
Ngoài ra, lượng khói dày đặc làm giảm tầm nhìn, gây nguy hiểm cho các phương tiện giao thông, làm tăng khả năng xảy ra tai nạn.
Về lâu dài, khói và khí độc có thể gây tổn thương cho hệ hô hấp, với những dấu hiệu ban đầu như hắt hơi, sổ mũi, sau đó phát triển thành viêm mạn tính ở đường hô hấp trên.
Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, lửa từ các đám rơm rạ có thể gây cháy ruộng, cháy nhà. Khói mù ngoài trời ảnh hưởng nghiêm trọng đến tầm nhìn, đặc biệt là trên các đoạn đường giao thông, gây nguy cơ tai nạn.
Khi đốt rơm rạ trên đồng, lớp tro tàn khiến chất hữu cơ trong rơm rạ bị chuyển hóa thành chất vô cơ do nhiệt độ cao, làm đất trở nên chai cứng và mất đi dinh dưỡng. Những thành phần còn lại trong tro như phốt pho, kali, canxi và silic không đủ để giúp ích nhiều cho cây trồng.
Cách xử lý rơm rạ an toàn, hiệu quả
Rơm rạ mang lại nhiều lợi ích nếu được sử dụng hợp lý, thay vì đốt gây ô nhiễm môi trường. Dưới đây là một số cách xử lý rơm rạ an toàn và hiệu quả:
Làm phân bón hữu cơ: Với 1 hecta lúa cho khoảng 10 tấn rơm rạ, thay vì đốt, bà con có thể xử lý bằng chế phẩm sinh học để thu được khoảng 400kg phân hữu cơ. Nếu xử lý toàn bộ 45 triệu tấn rơm rạ trong cả nước, sẽ thu về khoảng 20 triệu tấn phân hữu cơ, giúp nông dân tiết kiệm chi phí mua phân hóa học tương đương gần 11.000 tỷ đồng.
Một số giải pháp xử lý rơm rạ cùng Bio Việt Nam
Tạo độ phì nhiêu cho đất: Tại một số nơi, máy gặt đập liên hợp sẽ cắt nhỏ và rải rơm rạ ngay trên đồng ruộng. Sau một thời gian, rơm sẽ phân hủy, trở thành nguồn phân hữu cơ tự nhiên giúp đất màu mỡ hơn.
Vật liệu vận chuyển: Rơm còn được tận dụng làm vật liệu lót cho hàng hóa dễ vỡ hoặc hoa quả trong quá trình vận chuyển, đảm bảo an toàn.
Trồng nấm rơm: 1 tấn rơm rạ có thể được sử dụng để trồng khoảng 780kg nấm rơm tươi, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Làm thức ăn cho gia súc: Rơm là thức ăn phổ biến cho trâu, bò và có thể bảo quản lâu dài sau khi phơi khô, đảm bảo cung cấp dinh dưỡng cho gia súc trong mùa khan hiếm thức ăn.
Xử lý rơm rạ cùng chế phẩm của Bio Việt Nam
Phân huỷ rơm rạ trên đồng ruộng: Sau khi thu hoạch, bà con dùng máy cày bừa để xới đất và băm nhỏ rơm rạ. Ngâm nước khoảng 2 ngày, sau đó xả hết nước đi. Rắc hoặc phun Xử lý đất Trichoderma để khắp mặt ruộng, sau đó cày lại lần nữa để rơm rạ được vùi xuống đất. Sử dụng 5 – 6kg Trichoderma/ha.
Sau khi ngâm 7 – 10 ngày, thì cày phay đất lại để làm phẳng mặt ruộng.
Cho nước vào để làm đất trước khi sạ lúa. Cả quy trình diễn ra khoảng 20 ngày.
Xử lý đất Trichoderma giúp rơm rạ phân huỷ hiệu quả
Như vậy, việc xử lý rơm rạ đúng cách không chỉ mang lại nhiều lợi ích kinh tế mà còn giúp bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, hạn chế những tác động tiêu cực từ việc đốt rơm rạ.
Để xử lý rơm rạ sau thu hoạch một cách hiệu quả, cần áp dụng các biện pháp thân thiện với môi trường và có lợi cho sức khỏe con người. Thay vì đốt rơm rạ gây ô nhiễm, các phương pháp như làm phân bón hữu cơ, trồng nấm, hoặc dùng làm thức ăn cho gia súc đều mang lại nhiều lợi ích kinh tế và bền vững.
Việc nâng cao nhận thức về những giải pháp thay thế này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn góp phần phát triển nền nông nghiệp xanh, hiệu quả.
Để hiểu rõ hơn về các phương pháp xử lý rơm rạ bền vững, bạn có thể tham khảo thêm các nghiên cứu về tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp trong nông nghiệp hữu cơ.
