Trong sản xuất lúa, giai đoạn đẻ nhánh là một trong những giai đoạn quan trọng nhất quyết định số dảnh hữu hiệu. Nếu giai đoạn này được chăm sóc đúng kỹ thuật, cây lúa sẽ phát triển khỏe, đẻ nhánh mạnh, bền rễ, dày lá và cho số bông tối đa. Tuy nhiên trên thực tế, rất nhiều bà con nông dân gặp phải tình trạng lúa đẻ nhánh kém mà không rõ nguyên nhân, dẫn đến ruộng lúa phát triển không đều, ít dảnh, cây yếu, dễ đổ ngã và cho năng suất thấp.
Vậy nguyên nhân khiến lúa đẻ nhánh kém là gì? Bà con nên xử lý thế nào khi lúa đẻ ít hoặc đẻ chậm? Cách chăm sóc lúa trong giai đoạn đẻ nhánh ra sao để giúp cây bật chồi mạnh, rễ phát triển khỏe, lá dày, bông nhiều? Hãy cùng kỹ sư nông nghiệp của Bio Việt Nam tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!
Biểu hiện của lúa đẻ nhánh kém? Nguyên nhân
Trước khi tìm giải pháp để lúa đẻ nhánh nhanh, mạnh, tăng số nhánh hữu hiệu. Thì bà con cần tìm hiểu nguyên nhân và biểu hiện của lúa đẻ nhánh kém.
Biểu hiện của lúa đẻ nhánh kém
Lúa đẻ nhánh kém là hiện tượng lúa không phát triển chồi nhánh như mong muốn, dẫn đến tổng số dảnh hữu hiệu thấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất.
- Cây lúa cao vống nhưng thưa rảnh, không ra nhánh phụ.
- Lá lúa mỏng, có màu vàng nhạt, thiếu sức sống.
- Rễ phát triển yếu, thâm đen, ít rễ tơ.
- Dảnh đẻ không đều, chỗ nhiều – chỗ ít, ruộng không khép tán.
Nếu không được can thiệp kịp thời, lúa có thể đẻ kém cả vụ, dẫn đến thiếu bông trổ về sau.
Nguyên nhân khiến lúa đẻ nhánh kém
Có rất nhiều nguyên nhân khiến lúa đẻ nhánh kém. Lý do: đất, chế độ nước, giống, mật độ cây lúa…
Đất không phù hợp
- Đất quá khô khiến cây khó hút nước và dinh dưỡng.
- Đất ngập úng lâu ngày gây thiếu oxy, thối rễ.
- Đất chua (pH < 5.5) gây ngộ độc phèn, hạn chế hấp thu dưỡng chất.
Cây lúa thiếu dinh dưỡng
- Thiếu lân khiến rễ kém phát triển, cây không bật chồi.
- Thiếu kali khiến cây yếu, chồi dễ héo, dễ nhiễm bệnh.
- Bón quá nhiều đạm làm cây vươn lá mà không đẻ nhánh.
Mật độ lúa quá dày
- Gieo dày làm cây lúa cạnh tranh ánh sáng, dinh dưỡng, làm giảm khả năng đẻ nhánh.
Sâu bệnh hại
- Sâu cuốn lá, sâu đục thân, rầy nâu, muỗi hành… tấn công lá và thân làm cây suy yếu, chậm phát triển.
Thời tiết không thuận lợi
- Thời tiết lạnh kéo dài, ít nắng hoặc nắng quá gắt, mưa dầm cũng đều ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng của cây lúa.
Giống lúa không phù hợp
- Giống có khả năng đẻ nhánh kém, hoặc không thích nghi với điều kiện đất, khí hậu địa phương.
Lúa đẻ nhánh kém phải làm gì?
Khi phát hiện lúa đẻ nhánh kém, bà con cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp kỹ thuật để khắc phục kịp thời, cụ thể như sau:
Quản lý nước hiệu quả
- Duy trì mực nước trong ruộng từ 3–5cm trong suốt giai đoạn lúa đẻ nhánh.
- Không để ruộng khô nứt hoặc ngập úng kéo dài.
- Nếu có dấu hiệu ngộ độc phèn hoặc hữu cơ, cần tháo nước – vào nước thường xuyên để rửa khí độc và làm thông thoáng rễ.
XEM THÊM:
Bón đủ đạm – lân – kali, kết hợp phân bón qua lá
- Bón phân đúng thời điểm (18–22 ngày sau sạ), đúng tỷ lệ cân đối.
- Tăng cường lân và kali để kích rễ và đẻ nhánh hiệu quả.
- Kết hợp sử dụng phân bón lá chứa vi lượng, axit humic, axit fulvic để kích rễ – hỗ trợ ra nhánh đều.
Phòng trừ sâu bệnh
- Kiểm tra đồng ruộng 2–3 ngày/lần để phát hiện sớm sâu bệnh.
- Sử dụng thuốc đặc trị phù hợp: sâu cuốn lá, rầy nâu, muỗi hành, sâu đục thân…
- Ưu tiên các thuốc chọn lọc, luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.
Điều chỉnh mật độ lúa
- Nếu đã gieo quá dày, có thể xới đất nhẹ, làm thông thoáng giữa các hàng lúa.
- Vụ sau nên gieo đúng mật độ 100–120kg giống/ha, tùy theo giống lúa và chân đất.
Chọn giống lúa phù hợp
- Ưu tiên các giống lúa có khả năng đẻ nhánh tốt như: OM5451, OM18, IR50404, Đài Thơm 8, ST25…
- Căn cứ vào vùng đất, mùa vụ để chọn giống thích nghi tốt, sinh trưởng mạnh.
Vệ sinh đồng ruộng
- Làm sạch cỏ dại, xử lý mầm bệnh và vật chủ trung gian như ốc bươu vàng, chuột.
- Dọn cỏ ven bờ, khơi thông mương máng để bảo đảm thông thoáng nước, hạn chế sâu bệnh phát sinh.
Hướng dẫn chăm sóc lúa giai đoạn đẻ nhánh
Sau khi đã áp dụng các biện pháp xử lý tình trạng lúa đẻ kém, việc chăm sóc đúng kỹ thuật trong suốt giai đoạn đẻ nhánh sẽ giúp cây phát triển tối đa tiềm năng, tăng tỷ lệ dảnh hữu hiệu và tạo tiền đề cho giai đoạn làm đòng – trổ sau này.
Chế độ nước phù hợp
Quản lý nước là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sự phát triển của bộ rễ và khả năng đẻ nhánh:
- Duy trì mực nước ổn định: Từ 18–30 ngày sau sạ, nên giữ mực nước trong ruộng ở mức 3–5 cm. Mực nước thấp vừa phải giúp bộ rễ nhận đủ oxy, tăng cường hô hấp và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
- Không để ruộng khô nứt: Nếu để ruộng khô hạn, đất dễ nén chặt, rễ khó phát triển và cây “đứng lại”.
- Không ngập sâu: Ngập sâu làm thiếu oxy, gây thối rễ, làm cây yếu, đẻ kém và dễ bị sâu bệnh.
- Luân phiên tháo – vào nước: Nếu đất có biểu hiện ngộ độc hữu cơ hoặc phèn, nên tháo cạn rồi cho nước vào lại sau 1–2 ngày để rửa khí độc (H2S, CH4) ra khỏi đất, giúp rễ phục hồi nhanh.
Chế độ phân bón tối ưu
Phân bón lúa cần đúng loại, đúng lượng và đúng thời điểm trong giai đoạn này sẽ quyết định cây có đẻ nhánh tốt hay không.
Bón thúc đẻ nhánh
- Thời điểm bón: 18–22 ngày sau sạ, khi lúa bắt đầu đẻ nhánh rõ. Bón muộn hơn sẽ làm lúa đẻ ít và dảnh kém chất lượng.
- Loại phân:
- NPK 16-16-8: Cân đối đạm, lân, kali cho sinh trưởng – phát triển toàn diện.
- DAP (18-46-0): Rất giàu lân, giúp bộ rễ mạnh, tạo chồi khoẻ.
- Bio Siêu Đẻ Nhánh: Phân bón chuyên dùng giúp đẻ nhánh mạnh.
- Liều lượng: Tùy theo chân đất và giống lúa, trung bình:
- Đạm (ure): 30–40kg/ha
- Lân (DAP): 50–70kg/ha
- Kali (KCl): 25–30kg/ha
Bón phân cân đối – chia làm nhiều lần
- Không nên bón dồn một lần: Cây hấp thụ không hết, gây lãng phí và có thể dẫn đến thừa đạm.
- Chia 2–3 đợt:
- Bón lót trước khi sạ: chủ yếu lân + hữu cơ
- Bón thúc 1 vào 18–22 NSS
- Bón thúc 2 sau đó 7–10 ngày (nếu cần)
Kết hợp phân bón lá
- Lý do nên dùng phân bón lá: Giúp bổ sung nhanh vi lượng, cải thiện tình trạng thiếu chất tức thời, tăng hiệu quả quang hợp và ra chồi mới.
- Hoạt chất nên có:
- Humic và Fulvic: Kích rễ, tăng hấp thu.
- Canxi – Bo: Giúp dảnh khỏe, hạn chế rụng chồi.
- Zn, Mn, Mg: Tăng cường phát triển mô tế bào và tăng kháng bệnh.
- Cách sử dụng: Pha 25–30ml/16 lít nước, phun đều mặt lá vào sáng sớm hoặc chiều mát. Lặp lại sau 7 ngày nếu cần.
Quản lý sâu bệnh
Sâu bệnh tấn công trong giai đoạn đẻ nhánh thường làm thiệt hại nặng đến năng suất. Bà con cần phòng – trị kịp thời:
Các loại sâu bệnh hại lúa thường gặp
- Sâu cuốn lá nhỏ: Phá lá non làm cây quang hợp kém → giảm đẻ nhánh.
- Sâu đục thân: Đục vào thân non gây hiện tượng dảnh khô trắng.
- Muỗi hành: Gây triệu chứng ống hành (bẹ rỗng, không lá).
- Rầy nâu: Hút nhựa cây, làm cây vàng, lùn xoắn lá, còi cọc.
Biện pháp phòng trị
- Kiểm tra đồng ruộng: Tối thiểu 3 lần/tuần để phát hiện sớm.
- Phun thuốc đặc trị:
- Sâu cuốn lá: Dùng Emamectin benzoate, Chlorantraniliprole.
- Rầy nâu: Dùng Thiamethoxam, Dinotefuran.
- Muỗi hành: Dùng Abamectin, Cartap.
- Nguyên tắc: Phun đúng lúc – đúng liều – luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.
Bio Siêu Đẻ Nhánh – “Dinh dưỡng vàng” cho lúa đẻ nhánh hữu hiệu
Khi cây lúa bước vào giai đoạn đẻ nhánh, ngoài phân bón gốc, việc bổ sung thêm phân bón lá chuyên biệt là cực kỳ cần thiết để cây bung rễ, phát triển chồi khỏe.
Một trong những sản phẩm nổi bật hiện nay được bà con tin dùng là Bio Siêu Đẻ Nhánh.
Bio Siêu đẻ nhánh với thành phần vượt trội
- Đạm – Lân – Kali cân đối: Tỉ lệ hợp lý để nuôi thân, kích rễ và thúc đẻ dảnh.
- Axit Fulvic – Humic: Hỗ trợ rễ phát triển tua tủa, tăng hấp thu dinh dưỡng.
- Vi lượng thiết yếu: Bo, Zn, Mn, Mg, S… giúp cây khỏe toàn diện, tăng cường trao đổi chất.
Công dụng nổi bật của Bio Siêu đẻ nhánh
- Kích rễ mạnh: Giúp rễ lúa phát triển sâu, dày, tăng khả năng hút chất dinh dưỡng.
- Đẻ nhánh mạnh – đều – đồng loạt: Tăng số dảnh hữu hiệu, tiền đề tạo bông tốt.
- Tăng đề kháng: Giúp cây chống chịu tốt với thời tiết, sâu bệnh.
- Tăng hiệu suất sử dụng phân gốc: Giúp tiết kiệm chi phí mà cây vẫn phát triển tốt.
Hướng dẫn sử dụng Bio Siêu đẻ nhánh
- Pha 250ml/200-300 lít nước, phun đều trên mặt lá
- Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, lặp lại sau 7 ngày nếu cần.
- Kết hợp được với thuốc BVTV và phân bón lá khác nếu pha đúng pH.
Bà con cần tư vấn chi tiết về sản phẩm và đặt hàng. Hãy liên hệ ngay kỹ sư nông nghiệp của Bio Việt Nam: 087 633 8197.
Lúa đẻ nhánh kém là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm giảm năng suất vụ mùa. Tuy nhiên, nếu bà con kịp thời phát hiện và áp dụng đúng các biện pháp kỹ thuật: từ quản lý nước, chọn giống, chế độ phân bón hợp lý đến việc sử dụng phân bón lá chuyên dùng như Bio Siêu Đẻ Nhánh, thì hoàn toàn có thể cải thiện đáng kể tình trạng này.
![[HƯỚNG DẪN] Cách bón phân cho rau ăn lá đúng kỹ thuật](https://biovietnam.com.vn/wp-content/uploads/2025/07/z6789937769013_ab3dd73d3f4ab4d1cce3c2fa14c07419-600x600.jpg)
