Trong quá trình canh tác lúa, giai đoạn trổ đòng – trổ bông đóng vai trò vô cùng quan trọng, quyết định trực tiếp đến năng suất và chất lượng hạt lúa. Tuy nhiên, nhiều bà con nông dân thường gặp phải tình trạng lúa nghẹt đòng, khiến đòng không trổ được ra ngoài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến vụ mùa.
Vậy lúa nghẹt đòng là gì, nguyên nhân do đâu và làm sao để khắc phục hiệu quả? Bài viết dưới đây kỹ sư nông nghiệp của Bio Việt Nam sẽ giúp bà con hiểu rõ bản chất vấn đề và tìm ra giải pháp phù hợp. Mời bà con cùng theo dõi nhé!
Lúa nghẹt đòng là gì? Biểu hiện như thế nào
Để xử lý đúng bệnh, trước tiên bà con cần hiểu rõ lúa nghẹt đòng là gì, biểu hiện ra sao và hậu quả nếu không xử lý kịp thời.
Lúa nghẹt đòng là gì?
Lúa nghẹt đòng là hiện tượng đòng lúa không thể thoát ra khỏi bẹ lá để trổ bông đúng thời điểm. Mặc dù đòng đã hình thành bên trong thân, nhưng vì nhiều lý do mà không thể phát triển, trồi ra ngoài.
Biểu hiện của lúa nghẹt đòng
Bà con có thể nhận biết lúa bị nghẹt đòng thông qua các biểu hiện sau:
- Cổ bông không giãn nở: Đầu bông bị giữ lại trong bẹ lá, không nhú ra ngoài hoặc nhú rất ít.
- Bẹ lá dày, cứng: Đặc biệt là bẹ lóng 1 (gần gốc), có thể thấy cây bị “đuối sức”, lá cứng, không có độ mềm mại.
- Lúa phát triển chậm, bông trổ ra không đều, không đồng loạt.
- Một số cây không trổ bông được hoàn toàn, bông ngắn, thưa, nhiều gié không bung ra.
Lúa nghẹt đòng thì sao? Hậu quả ra sao?
Nếu không được xử lý kịp thời, lúa nghẹt đòng sẽ để lại những hậu quả nặng nề:
- Giảm số bông trổ thực tế, bông ngắn, số hạt ít.
- Tỷ lệ lép cao, nhiều hạt không được thụ phấn.
- Thu hoạch không đồng loạt, gây khó khăn trong chăm sóc và gặt hái.
- Năng suất và chất lượng hạt giảm mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận.
Nguyên nhân khiến lúa nghẹt đòng
Hiểu rõ nguyên nhân là bước quan trọng để có biện pháp khắc phục hiệu quả. Dưới đây là 4 nguyên nhân phổ biến nhất gây ra hiện tượng lúa nghẹt đòng.
Điều kiện thời tiết bất lợi
Thời tiết đóng vai trò quan trọng trong quá trình trổ đòng. Nếu vào thời điểm lúa chuẩn bị trổ mà:
- Trời âm u, mưa kéo dài, độ ẩm cao.
- Ban ngày nắng nóng gắt, ban đêm lạnh sâu.
- Đất ngập úng lâu ngày hoặc khô hạn kéo dài.
Thì cây lúa rất dễ bị rối loạn sinh trưởng, ảnh hưởng đến khả năng đẩy đòng ra ngoài.
Bón phân không cân đối
Phân bón lúa cần cân đối đủ lượng đạm – lân – kali. Nhiều bà con có thói quen bón quá nhiều đạm (N) trong khi thiếu lân (P) và kali (K), dẫn đến mất cân đối dinh dưỡng.
- Thừa đạm làm bẹ lá dày, cứng, làm đòng khó thoát ra ngoài.
- Thiếu kali khiến thân yếu, cây dễ nhiễm bệnh.
- Thiếu các vi lượng như Bo, Zn, Mo, làm quá trình tạo bông – trổ bông bị gián đoạn, rối loạn.
Sâu bệnh hại tấn công
Một số loại sâu bệnh có thể tấn công vào bẹ lá, thân hoặc làm rối loạn quá trình sinh trưởng:
- Sâu cuốn lá, sâu đục thân làm tổn thương điểm sinh trưởng.
- Bệnh đạo ôn cổ bông, bệnh vàng lá chín sớm cũng gây ảnh hưởng đến việc trổ đòng.
Nếu bà con không phòng trừ sớm, bệnh có thể lan rộng và gây nghẹt đòng hàng loạt.
Chế độ nước không phù hợp
- Thiếu nước ở giai đoạn trổ đòng làm rễ yếu, cây không đủ lực đẩy đòng.
- Ngập nước lâu ngày gây thiếu oxy cho rễ, dẫn đến thối rễ, chậm phát triển.
- Đặc biệt, ruộng bị phèn, ngộ độc hữu cơ cũng khiến lúa đứng im, không vươn đòng.
Giải pháp khắc phục lúa nghẹt đòng
Để giúp cây lúa trổ đòng thuận lợi, bà con cần phối hợp nhiều giải pháp kỹ thuật một cách đồng bộ. Dưới đây là các giải pháp hiệu quả đã được nhiều bà con áp dụng thành công.
Điều chỉnh chế độ nước phù hợp
Nước là yếu tố sống còn trong giai đoạn trổ đòng. Bà con cần:
- Giữ mực nước 3 – 5cm trong ruộng khi lúa bắt đầu phân hóa đòng.
- Không để ruộng bị khô hạn hoặc ngập úng lâu ngày.
- Nếu ruộng có dấu hiệu bị phèn hoặc ngộ độc hữu cơ, cần tháo rút nước, sục bùn và xử lý bằng phân hữu cơ vi sinh hoặc vôi dolomite.
Bón phân cân đối – đủ lượng, đúng thời điểm
Để lúa trổ đòng mượt mà, đòng to khỏe, cần bón đúng – đủ các nhóm chất:
- Đạm (N): Giúp cây sinh trưởng, nhưng không nên bón quá muộn gây dư đạm.
- Lân (P): Tăng khả năng ra hoa, đẩy đòng nhanh, giúp cổ bông mềm dẻo.
- Kali (K): Làm cứng cây, chống đổ ngã, tăng sức sống cho đòng.
- Vi lượng (Bo, Zn, Mn, Mo…): Hỗ trợ quá trình tạo đòng – bung bông – đậu hạt.
Lịch bón khuyến nghị:
- Bón thúc đòng trước trổ 12 – 15 ngày.
- Kết hợp sử dụng phân bón lá chứa vi lượng, đặc biệt là Bo, Zn, Mo giúp trổ thoát đồng loạt.
Chủ động phòng trừ sâu bệnh
Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Bà con nên:
- Thường xuyên thăm đồng để phát hiện sớm sâu cuốn lá, đục thân, đạo ôn…
- Sử dụng các thuốc bảo vệ thực vật an toàn, có nguồn gốc sinh học để bảo vệ cổ bông, cổ lá.
- Không phun thuốc giai đoạn lúa đang trổ, tránh làm rụng hạt phấn gây lép hạt.
Sử dụng giống lúa chất lượng
- Chọn giống lúa sạch bệnh, có khả năng chống chịu tốt, trổ đồng loạt.
- Tránh sử dụng giống lai tạp không rõ nguồn gốc vì dễ bị rối loạn sinh trưởng.
Bio siêu rước đòng – Đòng mập, to, trổ thoát đồng loạt
Để hỗ trợ bà con trong quá trình chăm sóc lúa giai đoạn đòng trổ, sản phẩm Bio siêu rước đòng là giải pháp hiệu quả và dễ sử dụng.
Thành phần của Bio siêu rước đòng
- Chứa đầy đủ và cân đối các dưỡng chất đa lượng (NPK) và vi lượng thiết yếu như Bo, Zn, Mo, Mn…
- Ứng dụng công nghệ nano siêu thẩm thấu, giúp cây hấp thụ nhanh, phát huy hiệu quả mạnh.
Công dụng của Bio siêu rước đòng
- Kích thích phát triển đòng mạnh, đồng đều – giúp đòng mập, kéo dài, nhiều gié.
- Trổ thoát nhanh, bông trổ đều, giảm hiện tượng trổ lẹt xẹt – nghẹt đòng.
- Giúp cổ bông mềm mại, đẩy bông ra dễ dàng kể cả khi thời tiết bất lợi.
- Tăng tỷ lệ đậu hạt, hạn chế lép, nâng cao năng suất.
Cách dùng
- Phun 2 – 3 lần, bắt đầu từ trước trổ 10 – 12 ngày, mỗi lần cách nhau 5 – 7 ngày.
- Liều lượng theo hướng dẫn trên bao bì. Có thể kết hợp với thuốc trừ sâu vi sinh nếu cần.
Bà con cần tư vấn chi tiết về sản phẩm Bio Siêu rước đòng và đặt hàng. Mời liên hệ HOTLINE: 087 633 8197
Lúa nghẹt đòng không chỉ gây thất thoát năng suất mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ quy trình sản xuất. Tuy nhiên, nếu bà con nắm rõ nguyên nhân, nhận biết sớm biểu hiện và áp dụng đúng giải pháp kỹ thuật, hiện tượng này hoàn toàn có thể phòng ngừa và khắc phục.
Đừng để đòng chết trong bẹ, đừng để công chăm sóc từ đầu vụ trở nên uổng phí. Hãy chủ động bảo vệ cây lúa bằng chế độ nước – phân – phòng bệnh hợp lý, và đừng quên sử dụng Bio siêu rước đòng để đồng hành cùng bà con trong từng mùa vụ.
