Trong quá trình canh tác lúa, sâu bệnh là một trong những yếu tố khiến năng suất và chất lượng hạt gạo bị giảm sút nghiêm trọng. Việc xác định đúng loại sâu hại và có cách trừ sâu cho lúa hiệu quả là điều kiện tiên quyết để bảo vệ mùa màng, hạn chế thiệt hại kinh tế cho bà con nông dân.
Mời bà con cùng kỹ sư nông nghiệp của Bio Việt Nam tìm hiểu về các loại sâu bệnh hại lúa cũng như cách trừ sâu cho lúa hiệu quả, tiết kiệm chi phí.
Các loại sâu bệnh hại lúa phổ biến hiện nay
Dưới đây là những loại sâu hại lúa thường gặp và cách phòng trừ phù hợp. Tuỳ vào từng giai đoạn của lúa để bà con lựa chọn phương pháp hữu hiệu.
Sâu cuốn lá
Sâu cuốn lá xuất hiện nhiều ở giai đoạn lúa đẻ nhánh đến trổ bông, đặc biệt vào thời tiết ẩm ướt, nhiệt độ cao.
Biểu hiện trên lúa:
- Sâu non ăn biểu bì mặt lá, cuốn lá lại thành ống và sinh sống bên trong.
- Lá bị cuốn khô, cây lúa giảm khả năng quang hợp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất.
Biện pháp phòng trừ:
- Sử dụng bẫy đèn, bẫy pheromone để theo dõi mật độ sâu trưởng thành.
- Khi phát hiện sâu non (tuổi 1-2), phun thuốc trừ sâu sinh học hoặc thuốc gốc Abamectin, Emamectin benzoate.
- Không nên phun trễ khi sâu đã chui vào trong lá.
Sâu đục thân hai chấm
Sâu đục thân hai chấm tấn công mạnh từ giai đoạn lúa đẻ nhánh đến làm đòng.
Biểu hiện trên lúa:
- Cây bị “bẹ trắng”, “bông bạc”, lúa chết từng đoạn, đổ ngã.
- Sâu non đục vào thân, cắn phá bên trong gây khô gié, không trổ bông.
Biện pháp phòng trừ:
- Làm đất kỹ, vệ sinh đồng ruộng để tiêu diệt nhộng.
- Gieo sạ đồng loạt để hạn chế nguồn sâu lây lan.
- Phun thuốc đúng thời điểm bướm nở rộ bằng các hoạt chất: Cartap, Chlorantraniliprole, Fipronil.
Rầy nâu hại lúa
Rầy nâu hại lúa thường xuất hiện từ giai đoạn lúa 25–40 ngày sau sạ đến trổ chín. Phát triển mạnh vào mùa mưa, mật độ rầy tăng cao trong điều kiện nhiệt độ 25–30°C.
Biểu hiện trên lúa:
- Rầy chích hút dịch cây, gây hiện tượng “cháy rầy”, lúa ngả màu vàng nâu rồi chết hàng loạt.
- Là môi giới truyền bệnh vàng lùn – lùn xoắn lá.
Biện pháp phòng trừ:
- Giữ mực nước hợp lý, hạn chế gieo dày và bón đạm quá mức.
- Dùng thuốc đặc trị rầy chứa hoạt chất: Imidacloprid, Dinotefuran, Pymetrozine, Thiamethoxam.
- Ưu tiên phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, không phun khi trời mưa.
Bọ trĩ hại lúa
Bọ trĩ hại lúa tấn công mạnh khi lúa ở giai đoạn mạ – đẻ nhánh sớm.
Biểu hiện trên lúa:
- Bọ trĩ nhỏ, khó phát hiện bằng mắt thường, thường tập trung ở bẹ lá.
- Gây xoăn lá, lá nhạt màu, cây sinh trưởng kém, còi cọc.
Biện pháp phòng trừ:
- Làm sạch cỏ dại ven bờ, giữ độ ẩm đồng ruộng tốt.
- Phun thuốc gốc Abamectin, Spinetoram, hoặc sử dụng chế phẩm sinh học gốc Neem để diệt bọ trĩ hiệu quả và an toàn.
Rầy lưng trắng hại lúa
Rầy lưng trắng hại lúa xuất hiện rải rác suốt vụ, phổ biến vào giai đoạn làm đòng – trổ.
Biểu hiện trên lúa:
- Rầy tập trung ở mặt dưới lá, chích hút làm lá bị xoăn và úa vàng.
- Gây suy giảm khả năng đẻ nhánh, ảnh hưởng trổ bông.
Biện pháp phòng trừ:
- Sử dụng giống kháng rầy, luân canh cây trồng hợp lý.
- Dùng thuốc gốc Imidacloprid, Thiamethoxam hoặc hỗn hợp đa hoạt chất để ngăn rầy kháng thuốc.
- Kết hợp vệ sinh đồng ruộng sau thu hoạch để giảm nguồn bệnh.
Hướng dẫn cách trừ sâu cho lúa hiệu quả
Để trừ sâu cho lúa đạt hiệu quả cao, bà con cần xác định đúng giai đoạn sinh trưởng của cây lúa, lựa chọn thuốc phù hợp, phun đúng thời điểm và tuân thủ kỹ thuật an toàn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:
Các giai đoạn trừ sâu cho lúa
Mỗi giai đoạn của lúa thường xuất hiện 1 loại sâu bệnh nhất định. Vì vậy, bà con cần theo dõi và có biện pháp phòng trừ hợp lý.
Giai đoạn gieo sạ
- Đây là thời điểm quan trọng để bảo vệ mầm lúa, hạn chế sâu non tấn công.
- Sâu thường gặp: bọ trĩ, rầy lưng trắng non, một số loại sâu cắn mầm.
- Biện pháp: Xử lý hạt giống trước gieo bằng thuốc trừ nấm – côn trùng, sử dụng thuốc sinh học gốc Abamectin nếu thấy bọ trĩ xuất hiện sớm.
Giai đoạn lúa đẻ nhánh
- Sâu hại phổ biến: sâu cuốn lá, sâu đục thân, rầy nâu giai đoạn sớm.
- Cần theo dõi kỹ ruộng lúa, nếu thấy mật độ sâu non tăng nhanh nên xử lý ngay bằng các dòng thuốc trừ sâu có hiệu lực cao như Chlorantraniliprole, Fipronil, hoặc Pymetrozine (đặc trị rầy).
Giai đoạn lúa làm đòng
- Đây là giai đoạn lúa chuẩn bị tạo bông, nếu sâu gây hại sẽ ảnh hưởng lớn đến năng suất.
- Sâu hại phổ biến: sâu đục thân hai chấm, rầy nâu, rầy lưng trắng.
- Biện pháp: Ưu tiên phun thuốc dạng lưu dẫn và nội hấp, lựa chọn loại thuốc có phổ tác dụng rộng, thời gian cách ly an toàn.
Giai đoạn lúa vô gạo
- Giai đoạn cuối vụ, sâu bệnh giảm dần nhưng vẫn có thể xuất hiện rầy muộn, sâu đục thân lứa cuối, gây bông bạc, hạt lép.
- Cần phun phòng kết hợp dưỡng hạt bằng các loại thuốc nhẹ – không gây nóng lúa, ví dụ: Bio Siêu Trị Lem Lép có hoạt chất Azoxystrobin – Hexaconazole.
Loại thuốc trừ sâu cho lúa
Tùy vào loại sâu hại và thời điểm, bà con có thể sử dụng một số loại thuốc phổ biến sau:
| Loại sâu hại | Nhóm thuốc hiệu quả | Tên hoạt chất phổ biến |
| Sâu cuốn lá | Nội hấp – tiếp xúc | Abamectin, Emamectin Benzoate |
| Sâu đục thân | Nội hấp mạnh | Chlorantraniliprole, Cartap, Fipronil |
| Rầy nâu | Trị rầy chuyên biệt | Dinotefuran, Pymetrozine, Imidacloprid |
| Bọ trĩ | Sinh học – mềm | Spinetoram, Neem, Emamectin |
| Rầy lưng trắng | Tác động kép | Thiamethoxam, Acetamiprid |
Lưu ý khi phun thuốc cho lúa
Để đạt hiệu quả cao khi trừ sâu cho lúa, bà con cần:
- Phun thuốc đúng thời điểm: Nên phun vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, tránh trời nắng gắt hoặc mưa.
- Xác định đúng sâu hại và tuổi sâu: Sâu non dễ trừ hơn sâu trưởng thành.
- Luân phiên thuốc: Tránh kháng thuốc, nên đổi hoạt chất sau mỗi 1-2 lần sử dụng.
- Không lạm dụng thuốc hóa học: Ưu tiên dùng chế phẩm sinh học, thuốc có nguồn gốc hữu cơ ở giai đoạn đầu.
- Phun đều, đúng liều lượng: Đảm bảo toàn bộ cây lúa được bao phủ, không phun quá liều dễ gây cháy lá.
- Đảm bảo an toàn: Sử dụng đồ bảo hộ, rửa tay sạch sau khi phun thuốc, tuân thủ thời gian cách ly trước thu hoạch.
Dinh dưỡng cho lúa tăng cao năng suất, ít sâu bệnh
Bón phân đúng thời điểm và lựa chọn đúng loại phân bón là yếu tố quan trọng giúp cây lúa sinh trưởng khỏe, chống chịu sâu bệnh và đạt năng suất cao. Dưới đây là bộ 3 sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt từ Bio Việt Nam, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của cây lúa:
Bio Siêu Đẻ Nhánh
Dùng cho lúa từ 7 – 25 ngày sau sạ (giai đoạn đẻ nhánh)
Thành phần:
- Lân hữu hiệu (P2O5): 5%
- Kali hữu hiệu (K2O): 2%
- Axit Fulvic: 0,23%
- Sắt (Fe): 100ppm
- Kẽm (Zn): 200ppm
Công dụng:
- Kích thích lúa ra nhiều nhánh hữu hiệu, bụi to – cây khỏe – lá đứng.
- Tăng cường khả năng hút dinh dưỡng của bộ rễ, giúp rễ phát triển mạnh và chống chịu tốt với đất phèn, đất chua.
- Hạn chế tình trạng thối rễ, vàng lá, cây lúa yếu sinh trưởng.
- Giúp đồng lúa phát triển đồng đều, giảm nguy cơ sâu cuốn lá, rầy nâu giai đoạn sớm.
Bio Siêu Rước Đòng
Dùng cho lúa 30 – 45 ngày sau sạ (giai đoạn làm đòng)
Thành phần:
- Đạm tổng số (Nts): 13%
- Lân hữu hiệu (P2O5): 4%
- Kali hữu hiệu (K2O): 4%
- Bổ sung vi lượng: Bo, Kẽm, Magie, Lưu huỳnh
Công dụng:
- Kích thích sự hình thành đòng to – khỏe – chắc, chuẩn bị tốt cho giai đoạn trổ.
- Cung cấp dinh dưỡng cân đối giúp lá xanh bền, thân cứng, tăng sức chống chịu trước điều kiện thời tiết bất lợi.
- Hạn chế tình trạng lem lép hạt, nghẹt đòng, đòng ngắn – trổ không đều.
- Tăng khả năng thụ phấn, thụ tinh, đảm bảo năng suất và chất lượng bông lúa.
Bio Vô Gạo Thần Tốc
Dùng cho lúa từ 55 – 70 ngày sau sạ (giai đoạn vào chắc – làm gạo)
Thành phần:
- Kali hữu hiệu (K2O): 10%
- Lân hữu hiệu (P2O5): 6%
- Đạm tổng số (Nts): 3%
- Bổ sung vi lượng: Bo, Zn, Mn, Cu, Mo
Công dụng:
- Giúp hạt lúa vào chắc nhanh, chắc đều từ chân bông đến đầu bông.
- Tăng trọng lượng hạt, giúp lúa chín đều, sáng màu, ít lép, đạt chất lượng cao sau thu hoạch.
- Hạn chế tình trạng lem lép hạt, gãy cổ bông, khô bông, vàng lá chín sớm.
- Góp phần tăng năng suất cuối vụ và nâng cao giá trị thương phẩm của hạt gạo.
Lưu ý sử dụng chung:
- Mỗi sản phẩm pha 250ml với 200 – 250 lít nước sạch, phun đều cho 1ha lúa.
- Nên phun vào sáng sớm hoặc chiều mát để đạt hiệu quả cao nhất.
- Kết hợp bón phân đúng giai đoạn giúp cây khỏe toàn diện, ít sâu bệnh, năng suất tăng rõ rệt.
Bà con cần tư vấn chi tiết về cách trừ sâu cho lúa hiệu quả cũng như các sản phẩm cho lúa của công ty Bio Việt Nam. Mời bà con liên hệ HOTLINE: 087 633 8197
Cách trừ sâu cho lúa hiệu quả cần kết hợp giữa phát hiện sớm, dùng đúng thuốc và đúng thời điểm. Bà con nên theo dõi sát đồng ruộng để xử lý kịp thời khi sâu còn ở giai đoạn non. Đồng thời, tăng cường dinh dưỡng cho cây giúp lúa khỏe, ít sâu bệnh và đạt năng suất cao.
