Hành lá là một trong những loại rau gia vị quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của người Việt. Không chỉ dễ trồng, hành lá còn mang lại giá trị kinh tế cao cho người nông dân nếu biết cách chăm sóc hành lá đúng kỹ thuật. Bài viết dưới đây, kỹ sư nông nghiệp của Bio Việt Nam sẽ hướng dẫn bạn từ A đến Z quy trình chăm sóc hành lá, phòng trừ sâu bệnh và giữ giống tốt cho vụ sau.
Đặc điểm của cây hành lá
Hành lá thuộc họ Hành (Alliaceae), có tên khoa học là Allium fistulosum. Cây có thân tròn, rỗng, lá dạng hình ống, có mùi thơm đặc trưng và sinh trưởng nhanh. Vòng đời của hành lá khá ngắn, từ 40 – 60 ngày là có thể thu hoạch.
Hành lá có thể trồng quanh năm, nhưng tốt nhất vào mùa khô (từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau). Tuy nhiên, nếu áp dụng đúng cách chăm sóc hành lá vào mùa mưa, bà con vẫn có thể thu được năng suất cao.
Hướng dẫn chăm sóc hành lá đúng kỹ thuật
Hành lá rất dễ trồng và chăm sóc. Nếu chăm sóc đúng kỹ thuật giúp hạt đạt sản lượng cao. Tuy nhiên, nếu chăm sóc không đúng kỹ thuật khiến hành bị bệnh và giảm chất lượng cũng như năng suất.
Ánh nắng và nhiệt độ
Ánh nắng là yếu tố quan trọng quyết định tốc độ sinh trưởng của hành.
- Trồng hành có cần nhiều nắng không? Câu trả lời là có. Hành lá là cây ưa sáng, cần ít nhất 6–8 tiếng nắng mỗi ngày để phát triển tốt. Thiếu nắng, hành dễ còi cọc, thối gốc, lá vàng và cho năng suất kém.
- Nhiệt độ thích hợp cho cây hành là từ 20 – 30°C. Nếu quá lạnh hoặc quá nóng, cây sẽ sinh trưởng chậm và dễ bị sâu bệnh tấn công.
XEM THÊM:
Nước và độ ẩm
Nước và độ ẩm là yếu tố quan trọng thứ hai trong cách chăm sóc hành lá.
- Kỹ thuật trồng hành lá mùa mưa cần đặc biệt chú ý đến vấn đề thoát nước. Nên lên luống cao, có rãnh thoát nước để tránh ngập úng, thối rễ. Nếu mưa nhiều bà con cần tiêu thoát nước nhanh chóng để hạn chế hành bị ngập lâu trong nước.
- Tưới nước 1–2 lần/ngày tùy điều kiện thời tiết. Khi cây đã ổn định, có thể giảm tưới để tránh ẩm quá gây bệnh nấm.
Đất trồng hành
Đất trồng hành nên tơi xốp, thoát nước tốt, pH từ 6.0–6.5. Nếu đất thịt nặng hoặc đất phèn, cần cải tạo bằng phân hữu cơ, tro trấu, xơ dừa để tăng độ tơi xốp.
- Trước khi trồng 7–10 ngày, tiến hành cày xới đất, xử lý vôi bột để khử mầm bệnh và bón lót phân chuồng hoai mục.
- Không nên trồng hành liên tục nhiều vụ trên cùng một chân đất để tránh tích tụ sâu bệnh và nghèo dinh dưỡng.
Bón phân
Đây là yếu tố cốt lõi trong cách chăm sóc hành lá đạt năng suất cao.
Bón lót: Thường bón trước 3-4 ngày trước khi trồng. Trộn đều phân chuồng hoai mục (5–7 tấn/ha), phân lân và vôi trước khi lên luống.
| Loại phân | Lượng bón (cho 1 sào) |
| Phân chuồng hoai mục | 300–400 kg |
| Vôi bột | 10–15 kg |
| Lân Super | 8–10 kg |
| Nấm Trichoderma (nếu có) | 1 kg |
Lưu ý: Trộn đều phân với đất khi làm luống, xử lý đất trước trồng để diệt mầm bệnh.
Bón thúc: Sau trồng 7–10 ngày, dùng phân NPK 20-20-15 hoặc phân hữu cơ vi sinh. Có thể chia làm 2–3 lần bón/tháng.
Lần 1: Sau trồng 7–10 ngày
- Phân NPK 20-20-15 hoặc 16-16-8, 3–4 kg/sào
- Kali clorua (KCl) 1 kg/sào
Lần 2: Sau trồng 20–25 ngày
- Phân NPK | 4–5 kg/sào |
- Kali clorua | 1 kg/sào |
Lần 3 (nếu có, trước thu hoạch 10–15 ngày):
- Phân NPK | 2–3 kg/sào |
Cách bón: Xới nhẹ đất quanh gốc, rải phân và tưới nước ngay sau bón để hạn chế mất dinh dưỡng.
Bón lá: Sử dụng Bio siêu hành tỏi – là dòng phân hữu cơ chuyên dùng cho hành tỏi giai đoạn sau trồng 10 ngày đến khi thu hoạch.
Với các khoáng chất dinh dưỡng cơ bản: NPK 13-3-6 + TE kết hợp với nito, photpho, kali giúp cây hành lá tăng đề kháng, tăng khả năng chống chịu bệnh, ít bị các bệnh do thời tiết hay nắng nóng, mưa nhiều.
Phun tưới định kỳ Bio siêu hành tỏi 10-14 ngày giúp cây hành:
- Nở bụi to, ra rễ khoẻ, mập cọng, xanh lá, cứng dọc, chắc củ.
- Không còn bị tóp đầu lá, dập rọc hay đổ ngã khi trời mưa.
Bà con cần tư vấn chi tiết về sản phẩm, hay kỹ thuật chăm sóc cây hành lá mời liên hệ HOTLINE: 087 633 8197. Kỹ sư nông nghiệp của Bio Việt Nam sẽ hỗ trợ bà con 24/7.
Lưu ý: Không nên bón phân đạm quá nhiều vì dễ làm cây mềm yếu, dễ đổ ngã và sâu bệnh tấn công.
Tỉa hành
Tỉa thưa là bước quan trọng để cây có không gian phát triển đồng đều.
- Khi cây được 15–20 ngày, tiến hành tỉa bỏ những cây yếu, sâu bệnh, giữ lại cây khỏe.
- Có thể tận dụng cây tỉa làm hành non bán sớm, tăng thu nhập.
Phương pháp phòng trừ sâu bệnh hại hiệu quả
Trong cách chăm sóc hành lá, việc phòng trừ sâu bệnh là điều bắt buộc để đảm bảo năng suất. Bà con cần thăm đồng định kỳ và chủ động phòng trừ sâu bệnh hại.
Phòng trừ bệnh hại chủ động
Ngay trong quá trình làm đất, trồng hành thì bà con cần chủ động phòng trừ sâu bệnh hại cũng như giúp cây hành sinh trưởng và phát triển tối ưu.
Canh tác
- Luân canh với cây họ khác như đậu, cải… để cắt đứt vòng đời sâu bệnh.
- Làm đất kỹ, phơi ải, vệ sinh đồng ruộng sau mỗi vụ.
Vật lý cơ học
- Dùng lưới chắn côn trùng cho ruộng hành.
- Bắt sâu bằng tay vào sáng sớm hoặc chiều tối.
- Tưới rửa lá sau mưa để hạn chế nấm bệnh.
Biện pháp sinh học
- Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma để phòng nấm hại rễ.
- Dùng dung dịch tỏi, gừng, ớt ngâm để xua đuổi sâu hại như bọ trĩ, sâu xanh.
- Dùng chế phẩm sinh học có gốc neem hoặc vi sinh như Bacillus thuringiensis (BT) để trừ sâu ăn lá an toàn.
Phòng trừ bệnh hại phổ biến của cây hành lá
| Tên bệnh | Triệu chứng nhận biết | Biện pháp & thuốc xử lý |
| Bệnh thối gốc (do nấm Fusarium, Pythium) | Gốc hành mềm nhũn, úng nước, có mùi hôi, cây dễ đổ. | – Trồng trên luống cao, thoát nước tốt.
– Phun thuốc Ridomil Gold 68WG, Validacin. |
| Bệnh đốm tím (Alternaria porri) | Xuất hiện các đốm tím hình elip trên lá, sau lan rộng, lá vàng khô. | – Vệ sinh đồng ruộng, luân canh cây trồng.
– Phun Antracol 70WP, Score 250EC. |
| Bệnh sương mai (Peronospora destructor) | Lá có vết mờ, sau đó chuyển vàng, sờ thấy lớp mốc xám mặt dưới. | – Giảm độ ẩm, trồng thông thoáng.
– Dùng Aliette 800WG, Revus 250SC. |
Lưu ý chung:
- Không phun thuốc vào thời điểm nắng gắt.
- Ngưng phun thuốc hóa học trước thu hoạch ít nhất 7 ngày để đảm bảo an toàn.
- Kết hợp xen kẽ sinh học và hóa học để giảm kháng thuốc.
Bí quyết giữ giống hành lá hữu hiệu cho vụ sau
Việc giữ giống tốt sẽ giúp tiết kiệm chi phí và đảm bảo chất lượng vụ sau.
- Chọn những cây hành to, khỏe, không sâu bệnh, phát triển đều làm giống.
- Khi cây bắt đầu ra hoa (nếu để giống), cần chăm sóc kỹ hơn, bón phân đủ dinh dưỡng để củ hành phát triển tốt.
- Sau khi hoa chín (hạt chuyển màu đen), cắt đem phơi khô, sau đó bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
- Nếu trồng hành bằng hom (củ), chọn những củ mập, không dập nát, bảo quản trong cát khô hoặc trấu.
Trồng hành lá không khó, nhưng để đạt năng suất cao và chất lượng tốt, bạn cần tuân thủ đúng cách chăm sóc hành lá từ khâu đất đai, ánh sáng, tưới tiêu đến bón phân và phòng trừ sâu bệnh. Bên cạnh đó, việc giữ giống tốt cũng góp phần quan trọng trong việc duy trì chất lượng cho các vụ mùa tiếp theo.
Hi vọng với những kiến thức được chia sẻ trên giúp bà con có thể chăm sóc hành lá đúng kỹ thuật, có vụ mùa thắng lợi.
