Trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long hay khu vực đất trũng, hiện tượng đất phèn và lúa bị nhiễm phèn luôn là nỗi lo lớn của bà con nông dân. Phèn làm cho đất chua, cây yếu, rễ bị thối và khó đẻ nhánh — hậu quả là năng suất giảm, chi phí tăng. Vậy làm sao để hạ phèn cho lúa hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, tác hại và giải pháp tối ưu với kỹ sư của Bio Việt Nam trong bài viết này.
Lúa bị nhiễm phèn là gì?
Lúa bị nhiễm phèn là tình trạng cây lúa sinh trưởng trên nền đất hoặc nguồn nước có chứa nhiều hợp chất axit sulfuric (H₂SO₄), sắt (Fe²⁺) và nhôm (Al³⁺). Khi tầng phèn trong đất tiếp xúc với không khí, các khoáng này bị oxy hóa, sinh ra axit làm độ pH đất giảm mạnh (thường dưới 4).
Khi đó, đất trở nên chua, độc tố tăng cao, khiến rễ cây lúa bị “cháy”, nghẹt rễ, giảm hấp thu dinh dưỡng.
Dấu hiệu lúa bị nhiễm phèn thường là:
- Lá non chuyển vàng, lá già vẫn xanh.
- Cây còi cọc, khó đẻ nhánh, rễ bị đen hoặc thối.
- Nước ruộng có màu vàng cam, nổi váng đỏ hoặc trắng.
Hiểu đúng tình trạng nhiễm phèn là bước đầu để chọn đúng giải pháp hạ phèn và phục hồi sức khỏe cây trồng.
Nguyên nhân khiến đất lúa bị phèn
Đất phèn thường xuất hiện ở các vùng ruộng thấp trũng, nơi có lớp “tầng sinh phèn” nằm gần mặt đất. Khi đất bị khô hạn rồi ngập nước trở lại, quá trình oxy hóa xảy ra và sinh ra axit, làm đất bị chua và độc.
Các nguyên nhân chính gồm:
- Điều kiện tự nhiên: Đất chứa nhiều quặng sắt, nhôm, khi ngập nước sẽ giải phóng ion độc.
- Canh tác không hợp lý: Để ruộng khô nứt rồi ngập nước trở lại, thiếu rửa phèn đầu vụ.
- Nguồn nước bị nhiễm phèn: Dẫn nước phèn từ vùng khác vào ruộng, hoặc không kiểm soát dòng chảy.
- Bón phân hóa học quá mức: Làm mất cân bằng hệ vi sinh và tăng độ chua trong đất.
Tác hại của phèn đối với cây lúa
Phèn là “kẻ thù thầm lặng” trong canh tác lúa. Khi đất bị nhiễm phèn, các ion sắt và nhôm gây độc, làm rễ bị thối – lá bị vàng – cây kém phát triển.
Tác hại cụ thể:
- Giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng: Đất chua khiến lân, kali bị cố định, cây không hút được.
- Rễ nghẹt, cây còi: Thiếu oxy trong đất khiến rễ bị đen, cây chậm phát triển.
- Đẻ nhánh kém, năng suất thấp: Lúa trổ bông không đều, hạt lép nhiều, giảm năng suất 15–30%.
- Tăng chi phí sản xuất: Bà con phải tốn thêm phân bón và thuốc phục hồi, nhưng hiệu quả thấp.
Cách nhận biết ruộng bị phèn
Bà con có thể nhận biết ruộng bị phèn thông qua các dấu hiệu đặc trưng:
- Nước ruộng có màu vàng cam hoặc đỏ sậm, đôi khi nổi váng trắng.
- Mùi đất tanh hoặc chua.
- Cây lúa phát triển không đều, lá non vàng, lá già xanh.
- Khi nhổ rễ: rễ đen, thối, ít rễ tơ, cây khó bật chồi.
- Cây lúa bị “lụi nhanh”, số nhánh ít, không đều bụi.
Khi phát hiện các dấu hiệu trên, cần xử lý hạ phèn ngay để tránh ảnh hưởng đến giai đoạn đẻ nhánh và trổ bông sau này.
Các biện pháp hạ phèn cho lúa hiệu quả
Có rất nhiều cách hạ phèn cho lúa hiệu quả, nhanh chóng. Bà con có thể áp dụng theo những biện pháp dưới đây:
Biện pháp canh tác
- Rửa phèn: Dẫn nước ngọt vào ruộng rồi xả ra nhiều lần để cuốn trôi độc tố phèn.
- Cày ải, phơi đất: Sau vụ thu hoạch, phơi ải đất 2–3 tuần giúp phân hủy chất độc và làm tơi xốp tầng canh tác.
- Làm mương thoát nước: Giúp kiểm soát dòng nước, tránh tình trạng ứ đọng phèn.
- Không để ruộng khô nứt: Hạn chế quá trình oxy hóa tầng phèn.
Biện pháp sử dụng phân bón và chế phẩm
- Bón vôi hoặc dolomite: Trung hòa độ chua, bổ sung canxi và magie để hạ phèn nhanh.
- Bổ sung phân hữu cơ, vi sinh: Tăng độ mùn, cải thiện hệ vi sinh vật trong đất, giúp rễ phát triển khỏe.
- Dùng phân bón hạ phèn chuyên dụng: Các loại chứa khoáng Ca, Mg, lân hoạt tính, hữu cơ sinh học giúp khử phèn và kích rễ.
Bio Siêu Đẻ Nhánh – đẻ nhánh, kích rễ, hạ phèn hữu hiệu
Khi nói đến hạ phèn lúa, không thể bỏ qua Bio Siêu Đẻ Nhánh – một trong những dòng phân bón sinh học cải tạo đất phèn hiệu quả đang được bà con tin dùng.
Thành phần Bio siêu đẻ nhánh
- Chất hữu cơ: 22% – giúp đất tơi xốp, trung hòa phèn, khôi phục vi sinh có lợi.
- Đạm tổng số: 3% – nuôi cây khỏe, giúp bật chồi nhanh.
- Lân hữu hiệu: 2% – kích rễ, tăng hấp thu dinh dưỡng.
- Kali hữu hiệu: 2% – giúp thân lá cứng, chống đổ ngã.
- Vi lượng Canxi, Magie – trung hòa độc phèn, giúp rễ phục hồi mạnh mẽ.
Công dụng Bio siêu đẻ nhánh
- Hạ phèn – cải tạo đất: Cung cấp hữu cơ và khoáng trung hòa độc tố, khơi thông tầng rễ.
- Kích rễ – siêu đẻ nhánh: Đạm và lân giúp lúa bật chồi mạnh, nở bụi đều.
- Cứng cây – lá dày: Kali và canxi giúp cây cứng cáp, chống đổ ngã và chịu gió tốt.
- Tăng sức đề kháng: Lúa khỏe hơn, chống chịu sâu bệnh và thời tiết khắc nghiệt.
Lợi ích của Bio Siêu đẻ nhánh
- Cây lúa xanh đều, đẻ nhánh mạnh và chắc khỏe.
- Giảm tình trạng nghẹt rễ, vàng lá trên đất phèn.
- Năng suất tăng 10–25% so với ruộng không xử lý.
Hướng dẫn sử dụng và thời điểm phun hiệu quả
Bà con sử dụng Bio Siêu đẻ nhánh cho lúa qua các giai đoạn sau:
- Lần 1: Khi lúa 7–10 ngày sau sạ – giúp hạ phèn, kích rễ, phục hồi cây yếu.
- Lần 2: Giai đoạn lúa đẻ nhánh – giúp bật chồi mạnh, đẻ nhánh đồng đều.
- Lần 3 (nếu cần): Sau khi đẻ nhánh rộ để duy trì màu lá xanh và tăng sức đề kháng.
Có thể pha Bio Siêu Đẻ Nhánh với nước theo tỷ lệ 25–30ml/ bình 25 lít, phun đều trên ruộng. Kết hợp với rửa phèn và bón vôi định kỳ sẽ tăng hiệu quả rõ rệt.
Bà con cần tư vấn thêm về sản phẩm và liên hệ đặt hàng. Mời bà con liên hệ HOTLINE 087 633 8197.
Hạ phèn lúa là bước quan trọng hàng đầu để đảm bảo cây khỏe, rễ mạnh và cho năng suất cao. Bà con cần nhận biết sớm dấu hiệu đất phèn và áp dụng đồng bộ các biện pháp: rửa phèn, cải tạo đất, kết hợp phân bón sinh học phù hợp.
